ÃÅÙÑÃÉÏÓ    ÂÉÆÕÇÍÏÓ

O Ãåþñãéïò Âéæõçíüò ãåííÞèçêå óôï ÷ùñéü Âéæýç Þ Âéæþ ôçò ÈñÜêçò ôï 1849. Ôï ðñáãìáôéêü ôïõ üíïìá Þôáí Ãåþñãéïò Óýñìáò. ÐïéçôÞò, ðåæïãñÜöïò êáé ëüãéïò. ÔñáãéêÞ öõóéïãíùìßá, ãåííÞèçêå óå ìéá ðïëý öôù÷Þ ïéêïãÝíåéá, ðïõ ôçí ÷ôýðçóå ï èÜíáôïò. Åìáèå ôá ðñþôá ãñÜììáôá óôï ÷ùñéü ôïõ ìå ðïëëÝò äéáêïðÝò. Óå çëéêßá 10 åôþí Üñ÷éóå ç ðåñéðÝôåéá ôçò æùÞò ôïõ: ìáèçôåõüìåíïò ñÜöôçò óôçí Ðüëç, ýóôåñá ðñïóôáôåõüìåíïò åíüò ðëïýóéïõ Ýìðïñïõ óôçí Êýðñï, 19-20 åôþí êáëïãåñïðáßäé, ðñïóôáôåõüìåíïò ôïõ áñ÷éåðéóêüðïõ Êýðñïõ Óùöñïíßïõ Â, 23 åôþí éåñïóðïõäáóôÞò óôç ×Üëêç (üðïõ ôï 1873 äçìïóßåõóå ôçí ðñþôç ôïõ ðïéçôéêÞ óõëëïãÞ, ìå ôßôëï ÐïéçôéêÜ ðñùôüëåéá). Ôï 1874 Ýñ÷åôáé ãéá ëßãï óôçí ÁèÞíá üðïõ êáé èñéáìâåýåé, âñáâåõüìåíïò óå äõï äéáãùíéóìïýò, Ýíáí ðïéçôéêü, ìå ôç óõëëïãÞ ôïõ «<Âïóðïñßäåò áýñåò» êáé Ýíá èåáôñéêü, ìå ôï Ýñãï ôïõ «Êüäñïò». Káôüðéí ôï (1875-78) óðïõäáóôÞò öéëïëïãßáò êáé öéëïóïößáò óôç Ãåñìáíßá (ìå õðïôñïößá ôïõ æÜðëïõôïõ Ãåùñãßïõ Æáñßöç). Åêåß óðïýäáóå ìå äéÜóçìïõò êáèçãçôÝò, üðùò ï Ëüôóå, ï Âïõíô, ï ÔóÝëåñ ê.Ü. Ç äéáìïíÞ ôïõ óôï åîùôåñéêü óõíå÷ßóôçêå, ìå äéáêïðÝò, ìÝ÷ñé ôï 1884: ôï 1881 ðÞñå ôï äéäáêôïñéêü ôïõ äßðëùìá óôç Ãåñìáíßá, ôï 1882 Ýìåéíå óôï Ðáñßóé, üðïõ ãíùñßóôçêå ìå ôïí ÄçìÞôñéï ÂéêÝëá, ôçí ÉïõëéÝôá ËáìðÝñ-ÁíôÜì ê.Ü. êáé ôï 1883 âñÝèçêå óôï Ëïíäßíï, üðïõ ó÷åôßóôçêå ìå ôïí ðñåóâåõôÞ ÐÝôñï ÂñÜéëá ÁñìÝíç êáé äçìïóßåõóå ôá ìÝ÷ñé ôüôå ðïéÞìáôÜ ôïõ ìå ôïí ôßôëï Áôèßäåò Áýñáé. Ôï 1884 ðÝèáíå ï ðñïóôÜôçò ôïõ Æáñßöçò êáé õðï÷ñåþèçêå íá åðéóôñÝøåé óôçí ÁèÞíá, üðïõ ìüëéò êáôüñèùóå íá äéïñéóôåß êáèçãçôÞò ãõìíáóßïõ. Óôï ìåôáîý åß÷å ãßíåé ãíùóôüò ùò ëáìðñüò äéçãçìáôïãñÜöïò êáé äïêéìéïãñÜöïò êáé Ý÷åé ãñÜøåé ó÷ïëéêÜ âéâëßá øõ÷ïëïãßáò êáé ëïãéêÞò. Ôþñá ðéá Þôáí ðñïóùðéêüôçôá.

Ôá ðïéÞìáôÜ ôïõ âñáâåýôçêáí äýï öïñÝò óå ðáíåðéóôçìéáêïýò äéáãùíéóìïýò êáé ôá äéçãÞìáôÜ ôïõ äçìïóéåýïíôáí óôï åãêõñüôåñï ðåñéïäéêü, ôçí Åóôßá. Ôï 1885 åîåëÝãç õöçãçôÞò ôçò öéëïóïößáò ìå ôï Ýñãï ôïõ Ç öéëïóïößá ôïõ êáëïý ðáñÜ Ðëùôßíù. ÁëëÜ äåí ðñüëáâå íá ãßíåé êáèçãçôÞò, êáèþò ç ìïßñá ôïí ÷ôýðçóå óêëçñÜ. Ôï 1892 ðñïóâëÞèçêå ôï ìõáëü ôïõ êáé êáôÝëçîå óôï ÄñïìïêáÀôåéï ôçò ÁèÞíáò, üðïõ ýóôåñá Üðü ôÝóóåñá ÷ñüíéá åãêëåéóìïý, ðÝèáíå ôüí Áðñßëéï ôïõ 1896, áöïý ìðüñåóå áêüìá êáß ìÝó' Üðü ôÞ öõëáêÞ ôïõ äéáíïçôéêïý óêüôïõò, íá åîáêïíôßóåé ìåñéêÝò èáõìÜóéåò ëÜìøåéò ëõñéêþí åìðíåýóåùí.

Ï Âéæõçíüò Ý÷åé ìéá ðáéäéêÞ øõ÷Þ, ãåìÜôç íïóôáëãßá, ëõñéêÞ äéÜèåóç, áâñÞ ìåëáã÷ïëßá, ôñõöåñüôçôá êáé ðüíï. Íïóôáëãåß, üðùò ï ÐáðáäéáìÜíôçò, ôá ðáéäéêÜ ôïõ ÷ñüíéá, ôç ÷áñïêáìÝíç ìÜíá ôïõ, ôï öôù÷éêü ôïõ óðßôé, ôï ÷ùñéü ôïõ Âéæýç, ôç ÈñÜêç ãåíéêÜ, ôçí Ðüëç ôùí èñýëùí. Êáé ç ðïßçóÞ ôïõ áíôëåß ôá èÝìáôÜ ôçò áðü áõôÞ ôç íïóôáëãéêÞ ðáñçãïñéÜ. Áëëïý áõôïâéïãñáöåßôáé, áëëïý çèïãñáöåß ôéò ëáúêÝò ðáñáäüóåéò ôïõ ôüðïõ ôïõ (ãñÜöåé ðáñáëïãÝò, ìðáëÜíôåò, «âáëëßóìáôá», üðùò ôá áðïêáëïýóå ï ßäéïò), áëëïý åêöñÜæåé ôçí ðßóôç ôïõ óôç ÌåãÜëç ÉäÝá êáé Üëëïôå ãñÜöåé äñïóåñÜ ðáéäéêÜ ðïéÞìáôá. Áñêåôïß óôß÷ïé ôïõ ìáò óõãêéíïýí êáé óÞìåñá. ÐñÝðåé üìùò íá åêôéìÞóïõìå ôç óõìâïëÞ ôïõ, ìå ôá ìÝôñá ôçò åðï÷Þò ôïõ. Åíþ îåêßíçóå áðü ôç öáíáñéþôéêç ðïßçóç ôçò Ðüëçò (ï Çëßáò Ôáíôáëßäçò Þôáí äÜóêáëïò êáé ðñïóôÜôçò ôïõ) êáé âñÞêå ôïí óôüìöï êáé ôç ñçôïñåßá ôùí Öáíáñéùôþí óôçí ÁèÞíá (È. Ïñöáíßäçò, ÐáñÜó÷ïò, ÁëÝîáíäñïò ÑáãêáâÞò, Áããåëïò ÂëÜ÷ïò, ðáíåðéóôçìéáêüò äéáãùíéóìüò), ï ßäéïò Ýäåéîå ôç ãíÞóéá åõáéóèçóßá ôïõ ìå íÝï ôñüðï: óôñïöÞ ðñïò ôç ëáúêÞ ðáñÜäïóç ìå ôçí åðßäñáóç ôïõ ìåãÜëïõ Íéêüëáïõ Ðïëßôç, óôß÷ïò ëéôüò, áðëüò, äñïóåñüò, åéëéêñéíÞò, áðëïýóôåñç êáèáñåýïõóá êáé ýóôåñá óôñïöÞ ðñïò ôç äçìïôéêÞ. ÁëëÜ ç åðßäñáóç ðïõ äÝ÷ôçêå áðü ôç ãåíéÜ ôïõ 1880 äåí ïëïêëçñþèçêå (ôï ßäéï ðïõ Ýãéíå ìå ôïí Á. ÐñïâåëÝããéï, ôïí Ã. ÓôñáôÞãç êáé Üëëïõò ðïéçôÝò êáé ðåæïãñÜöïõò).

ÓôÞí ðïßçóç ôïõ åîÜëëïõ åßíáé åëëáäéêüò, öùôåéíüò, áëëïý åõáßóèçôïò êáé áëëïý ðáéãíéþäçò. Ç ðïéçôéêÞ ðáñáãùãÞ ôïõ ðåñéëáâáßíåôáé óôßò óõëëïãÝò «ÐïéçôéêÜ ðñùôüëåéá» (1873), «Âïóðïñßäåò áýñáé» (ðÞñå ôï á' âñáâåßï óôï Âïõôóéíáúï äéáãùíéóìü, áëëÜ äÝí åêäüèçêå óå âéâëßï), «Áôèßäåò áýñáé» (1884). ÅðéëïãÞ ôþí ðïéçìÜôùí áõôþí, ìáæß ìå íåþôåñá ðïéÞìáôá, åêäüèçêå ìåôÜ èÜíáôïí, ôï 1916 áðü ôïí ïßêï ÖÝîç. ÁíÜìåóá óôá ðïéÞìáôá ôïõ áñêåôÜ êáé áðü ôá êáëýôåñá, åßíáé ðïéÞìáôá ãéÜ ðáéäéÜ, áðü ôá êáëýôåñá ðïõ ãñÜöôçêáí ßóáìå óÞìåñá. Áí ìå ôçí ðïßçóÞ ôïõ Ýìåéíå óôï ìåôáß÷ìéï, ìåôáîý ôçò ðáëéÜò êáé ôçò íÝáò ÁèçíáúêÞò Ó÷ïëÞò, ìå ôá äéçãÞìáôÜ ôïõ, óôá ïðïßá äÝ÷ôçêå ôçí åõåñãåôéêÞ åðßäñáóç ôïõ ÂéêÝëá (ËïõêÞò ËÜñáò, Ðáðá-ÍÜñêéóóïò ê.Ü.) Ýãéíå ï ðáôÝñáò ôïõ åëëçíéêïý äéçãÞìáôïò. Ïé ðáéäéêÝò ôïõ áíáìíÞóåéò ôïõ Ýäùóáí èÝìáôá ãéá çèïãñáößåò êáé ç ãíùñéìßá ôïõ ìå ôçí øõ÷ïëïãßá, ìå ôï ñåáëéóôéêü êáé øõ÷ïëïãéêü ìõèéóôüñçìá ôçò óýã÷ñïíÞò ôïõ Åõñþðçò êáé ìå ôï Ýñãï ôïõ ºøåí ôïí þèçóå êáé ôïí âïÞèçóå íá ãñÜøåé çèïãñáöéêÜ äéçãÞìáôá ìå øõ÷ïãñáöéêÞ äýíáìç. ÂÝâáéá, êáé åäþ áõôïâéïãñáöÞèçêå. ÁëëÜ åêôüò áðü ôçí áöçãçìáôéêÞ ôïõ ôÝ÷íç, åß÷å êáé ôç äýíáìç íá ðáñáôçñåß ôïõò áíèñþðïõò ìå óéãïõñéÜ, íá ôïõò åñåõíÜ âáèýôåñá, íá äéáãñÜöåé ôïõò ÷áñáêôÞñåò ôïõò êáé íá ôïõò êÜíåé ìéá øõ÷ïëïãéêÞ áíÜëõóç ðïõ áêüìá êáé óÞìåñá èÝëãåé. Åäþ äåí Ý÷ïõìå ðñùôüëåéá, ãñÜöåé ìå áóöÜëåéá, üðùò Ýíáò þñéìïò ôå÷íßôçò. Ç êáèáñåýïõóÜ ôïõ åßíáé äïõëåìÝíç êáé æùíôáíÞ, åíþ ïé äéÜëïãïé ãñÜöïíôáé óôç äçìïôéêÞ. Êñßìá, ðïõ åíþ ôïí óõãêßíçóå ç äçìïôéêÞ (áðüäåéîç ôï ÷áñéôùìÝíï áöÞãçìÜ ôïõ Äéáôß ç ìçëéÜ äåí Ýãéíå ìçëÝá) äåí ìðüñåóå íá õðåñíéêÞóåé ôïí ãëùóóéêü äé÷áóìü. ÏðùóäÞðïôå ôá äéçãÞìáôÜ ôïõ Ôï áìÜñôçìá ôçò ìçôñüò ìïõ, Ðïßïò Þôáí ï öïíåýò ôïõ áäåëöïý ìïõ, Áé óõíÝðåéáé ôçò ðáëáéÜò éóôïñßáò, Ôï ìüíïí ôçò æùÞò ôïõ ôáîåßäéïí êáé, êõñßùò, ôï êáëýôåñü ôïõ Ìïóêþâ ÓåëÞì èåùñïýíôáé óçìáíôéêüôáôá Ýñãá ôçò íåïåëëçíéêÞò ëïãïôå÷íßáò. ÓçìáíôéêÜ åðßóçò åßíáé ôá äïêßìéÜ ôïõ ãéá ôïí Ðëùôßíï, ôïí ºøåí, ôéò ìðáëÜíôåò ê.Ü.