|
|
Êýèçñá 1771 - ÔóåðÝëïâï, Hðåéñïò 1823
Éáôñïöéëüóïöïò, ðïéçôÞò êáé ðñùôïðüñïò ôïõ ãëùóóéêïý æçôÞìáôïò. Ç ïéêïãÝíåéÜ ôïõ êáôáãüôáí áðü ôá ÉùÜííéíá, üðïõ ìåãÜëùóå êáé ï ßäéïò. Óðïýäáóå éáôñéêÞ óôçí Éôáëßá êáé ýóôåñá Ýæçóå óôá ÉùÜííéíá ùò ãéáôñüò ôïõ ÂåëÞ ðáóÜ (ôïí áêïëïýèçóå óôçí Ðåëïðüííçóï êáé óôç Èåóóáëßá) êáé êáôüðéí ôïõ ðáôÝñá ôïõ, ÁëÞ ðáóÜ. ÁäñÞ ðñïóùðéêüôçôá, ìå ðïëõìÜèåéá êáé ðïéêßëá åíäéáöÝñïíôá åêôüò ôçò éáôñéêÞò, õðÞñîå ðñïïäåõôéêüò, ïñèïëïãéóôÞò (õðü ôçí åðßäñáóç ôïõ Äéáöùôéóìïý), äçìïôéêéóôÞò êáé ðáôñéþôçò. Eãñáöå óôß÷ïõò ìå ìåãÜëç åõêïëßá êáé åñãÜóôçêå ãéá ôçí ðíåõìáôéêÞ áíáãÝííçóç ôïõ Ýèíïõò ìå üëåò ôïõ ôéò äõíÜìåéò: Ýãñáøå äéäáêôéêÜ êåßìåíá êáé åðéóôïëÝò, ãëùóóéêÜ äïêßìéá êáé Üëëåò äéáôñéâÝò, ìåôÝöñáóå Eëëçíåò êëáóéêïýò óôç äçìïôéêÞ. Åß÷å áíÞóõ÷ç óõíåßäçóç êáé áäáìÜíôéíï ÷áñáêôÞñá. Ôá Ýñãá ôïõ êõêëïöïñïýóáí êõñßùò ÷åéñüãñáöá. Ï ßäéïò ôýðùóå ìüíï Ýíá ìéêñü âéâëéáñÜêé, Ç ÑïìÝçêç ãëüóá (ÊÝñêõñá, 1814), üðïõ åîÝèåóå ôéò ãëùóóéêÝò êáé ïñèïãñáöéêÝò ôïõ éäÝåò êáé óõã÷ñüíùò ôéò åöÜñìïóå óå ìåñéêÜ ðïéÞìáôá êáé óå äýï ìåôáöñÜóåéò êëáóéêþí. Ï äçìïôéêéóìüò ôïõ Þôáí ÷ùñßò óõìâéâáóìïýò êáé ôï ïñèïãñáöéêü ôïõ óýóôçìá ÷áñáêôçñßóôçêå ðïëý ñéæïóðáóôéêü, ü÷é ìüíï ãéá ôçí åðï÷Þ ôïõ áëëÜ áêüìá êáé ãéá óÞìåñá. ÊáôÜñãçóå ôçí éóôïñéêÞ ïñèïãñáößá êáé ðñüôåéíå ôç öùíçôéêÞ. Áðü ôá ðïéÞìáôÜ ôïõ, óðïõäáéüôåñá åßíáé ôá: Yìíïò óôïí Ýñùôá, Aíïéîç, Ìåëßóóé, ÐïõëÜêé êáé ïé ìåôáöñÜóåéò ôïõ óôïí Êñßôùíá ôïõ ÐëÜôùíá êáé óôïí ÅðéôÜöéï ôïõ Èïõêõäßäç. ÌåôÜ ôïí èÜíáôü ôïõ äçìïóéåýôçêáí äéÜöïñá ðïéÞìáôÜ ôïõ, åñùôéêÜ êáé óáôéñéêÜ, Ýììåôñïé ìýèïé, ç Ýîï÷ç ìåôÜöñáóç ôçò øåõäï-ïìçñéêÞò Âáôñá÷ïìõïìá÷ßáò (ßóùò åßíáé ôï êáëýôåñï Ýñãï ôïõ), äéÜöïñá ãëùóóéêÜ ðåæïãñáöÞìáôá, üðùò Ï ëïãéþôáôïò ôáîéäéþôçò, Ï ëïãéþôáôïò Þ ï Êïëïêõèïýëçò,åðéóôïëÝò ê.Ü. Ï äçìïôéêéóìüò ôïõ BçëáñÜ, ïñèüäïîïò, óõíåðÞò êáé áóõìâßâáóôïò, êáé ðñïðÜíôùí ç êáéíïôïìßá ôïõ ãéá ïñèïãñáöéêÞ áðëïðïßçóç åßíáé ôá öùôåéíüôåñá óçìåßá ôçò ðíåõìáôéêÞò ôïõ ðáñïõóßáò. Ôá ãëùóóéêÜ ôïõ åðéôåýãìáôá, ÷ùñßò íá åßíáé ôÝëåéá, ãåíéêÜ åßíáé áîéüëïãá, ìÝíïõí üìùò ðÜíôïôå ðñïäñïìéêÝò ðñïóðÜèåéåò, Üîéåò ãéá êÜèå åêôßìçóç. Ïé ëÝîåéò äåí åßíáé ðÜíôïôå êïìøÝò, åßíáé üìùò ðïëý æùíôáíÝò êáé ðáñáóôáôéêÝò êáé ç öñÜóç ôïõ óôñïããõëÞ êáé êáèáñÞ. O ëüãïò ôïõ ÷áñáêôçñßæåôáé áðü óáöÞíåéá, êáèáñüôçôá êáé ðëçñüôçôá. Ï ÂçëáñÜò Þôáí ëõñéêüò (áñêáäéêüò) êáé óáôéñéêüò ðïéçôÞò. Eæçóå ìáêñéÜ áðü ôçí Êùíóôáíôéíïýðïëç êáé ôéò çãåìïíéêÝò áõëÝò, âñÝèçêå êïíôÜ óôïí ëáü êáé åðåäßùîå ôïí öùôéóìü ôïõ. Áõôü öáßíåôáé êáé óôçí ðïßçóÞ ôïõ, ðïõ Ý÷åé öõóéïëáôñßá êáé ðáëìü æùÞò. Ï ÂçëáñÜ ðñïóðÜèçóå íá óõíôáéñéÜîåé ôçí áìÝñéìíç åñùôéêÞ ðïßçóç ôùí Öáíáñéùôþí ìå ôçí ôå÷íïôñïðßá ôïõ äçìïôéêïý ôñáãïõäéïý. Eôóé, ôá åñùôéêÜ ðïéÞìáôÜ ôïõ Üöçíáí ôçí åðéöÜíåéá (×ñéóôüðïõëïò) êáé ôçí êïìøÞ åêæÞôçóç (Öáíáñéþôåò) êáé ðñï÷ùñïýóáí óå êÜðïéï âÜèïò, ôá ïíüìáóáí ðïëý óùóôÜ «óåìíÜ áãñéïëïýëïõäá». Ïé äåêáðåíôáóýëëáâåò ôçò Âáôñá÷ïìõïìá÷ßáò Ý÷ïõí åõëõãéóßá êáé ìåëùäßá êáé ìïéÜæïõí ìå ôï êñçôéêü äßóôé÷ï. Ôá óáôéñéêÜ ôïõ Ý÷ïõí åõôñÜðåëç áèõñïóôïìßá, êÜðïôå åßíáé ðåéñá÷ôéêÜ, ðÜíôïôå üìùò Ýîõðíá êáé ìå êÝöé. Óôïõò ìýèïõò ôïõ ìéìåßôáé óõíÞèùò ôïí Áßóùðï êáé ôïí Ëá ÖïíôÝí, áëëÜ ôüóï áõôïß üóï êáé ðïëëÝò óÜôéñÝò ôïõ ìïéÜæïõí êõñßùò ìå ÷áñáêôÞñåò êáé Ý÷ïõí óêïðü ôçí çèéêïëïãßá: ï ëüãéïò ôïõ äéáöùôéóìïý Üëëïôå äéäÜóêåé êáé Üëëïôå ìáóôéãþíåé ôïí ëáü ðïõ èÝëåé íá öùôßóåé.
|