|
|
ÐÁÍÔÅËÇÓ ÐÑÅÂÅËÁÊÇÓ 1909 - 1986
Ï ÐáíôåëÞò ÐñåâåëÜêçò, ðïéçôÞò, êñéôéêüò ôçò ôÝ÷íçò, ðåæïãñÜöïò êáé èåáôñéêüò óõããñáöÝáò, ãåííÞèçêå óôï ÑÝèõìíï ôçò ÊñÞôçò ôï 1909. Óðïýäáóå öéëïëïãßá óôçí ÁèÞíá êáé Èåóóáëïíßêç êáé åßíáé êÜôï÷ïò ôùí êõñéüôåñùí Åýñùðáúêþí ãëùóóþí. Áðü ôï 1937 ùò ôï 1941 äéáôÝëåóå äéåõèõíôÞò Êáëþí Ôå÷íþí óôï Õðïõñãåßï Ðáéäåßáò êáé áðü ôï 1939 äßäáóêå Éóôïñßá ôçò ÔÝ÷íçò óôçí Áíþôáôç Ó÷ïëÞ Êáëþí Ôå÷íþí Ýùò ôï 1974. ÄéáíïçôÞò ìå ðëïýóéï ðíåõìáôéêü êüóìï êáé óôÝñåï åðéóôçìïíéêü ïðëéóìü, ï÷é ìüíï óôïí êüóìï ôçò ôÝ÷íçò áëëÜ êáé óôïí êüóìï ôùí çèéêþí áîéþí, êáé ãíþóôçò ôçò ÅõñùðáúêÞò êáëëéÝñãåéáò äïêßìáóå ôéò äõíÜìåéò ôïõ óå üëá ôá åßäç ôïõ ãñáðôïý ëüãïõ: ðïßçóç, ðåæïãñáößá, èÝáôñï, êáé áêüìç óå ÝðéóôçìïíéêÝò êáé ÝêëáúêåõìÝíåò ìåëÝôåò, ãýñù áðü ôá èÝìáôá ôçò ôÝ÷íçò. ÐñùôïðáñïõóéÜóôçêå óôá ãñÜììáôá ìå ôçí ðïéçôéêÞ óõëëïãÞ «Óôñáôéþôåò», 1928, «Äïìßíéêïò Èåïôïêüðïõëïò», (Äïê. 1930), «Äïêßìéï ÃåíéêÞò ÅßóáãùãÞò óôçí Éóôïñßá ôçò ÔÝ÷íçò», 1934, «Ç ÉôáëéêÞ áíáãÝííçóç», 1935, «Ôï ÷ñïíéêü ìéÜò ðïëéôåßáò» (ìõè.) 1938, 7ç Ýêäïóç 1976, «ÃõìíÞ Ðïßçóç» (ðïéÞì.) 1939, «Ï èÜíáôïò ôïõ ÌÝäéêïõ» (äïê. ôÝ÷.) 1939, «Ï ÃêñÝêï óôç Ñþìç» 1941, «ÐáíôÝñçìç KñÞÔç», (ìõè.) 1945, «Ï Êñçôéêüò» (ô. Á' ôï ÄÝíôñï, 1948 - ô. Â' Ðñþôç ËåõôåñéÜ, 1949 - ô. Ã' Ç Ðïëéôåßá, 1950), «ï ÐïéçôÞò (ÊáæáíôæÜêçò) êáé ôï ðïßçìá ôçò Ïäýóóåéáò» 1958, «Ï Çëéïò ôïõ ÈáíÜôïõ» (ìõè.) 1959, (Á' Êñáôéêü Âñáâåßï ÌõèéóôïñÞìáôïò), «Ç ÊåöáëÞ ôçò ÌÝäïõóáò» (ìõè.) 1963 (Á' Êñáôéêü Âñáâåßï ÌõèéóôïñÞìáôïò), «Ôåôñáêüóéá ãñÜììáôá ôïõ ÊáæáíôæÜêç» 1965, «Áñôïò ôùí ÁããÝëùí» (ìõè.) 1966. Åíþ áó÷ïëÞèçêå åñáóéôå÷íéêÜ ìå ôçí ðïßçóç Ýãñáøå ôÝóóåñá èåáôñéêÜ Ýñãá (ôñáãùäßåò) ðïõ áíåâÜóôçêáí êáé áðü ôï Åèíéêü ÈÝáôñï: «Ôï Éåñü ÓöÜãéï», 1952, «ï ËÜæáñïò», 1954, «Ôá ÷Ýñéá ôïõ æùíôáíïý Èåïý», 1955 êáé «Ôï Çöáßóôåéï», (Êñáôéêü Âñáâåßï) 1962. ÐïëëÜ áðü ôá Ýñãá ôïõ ìåôáöñÜóôçêáí óå ðïëëÝò îÝíåò ãëþóóåò. Åðßóçò ìåôÜöñáóå áñ÷áßåò ôñáãùäßåò: «ÌÞäåéá», «ÂÜê÷åò» ôïõ Åõñéðßäç Ê.Ü. Ïëá ó÷åäüí ôá ìõèéóôïñÞìáôÜ ôïõ, èçóáõñßóìáôá ÊñçôéêÞò ìíÞìçò, åßíáé âáöôéóìÝíá óôçí ÊñçôéêÞ ðáñÜäïóç êáé áíáâéþíïõí ôçí êñçôéêÞ íïïôñïðßá êáé êñçôéêÞ øõ÷Þ. Åßíáé âãáëìÝíá áðü ôçí ðáìðÜëáéá éóôïñßá ôçò êáé ôéò ðïéêßëåò öÜóåéò ôçò æùÞò ôçò, êáé ìáò äßíïõí áôüöéá ôá îáöíéêÜ îåóçêþìáôá, ôéò ðïëåìéêÝò ôïõò åêñÞîåéò êáé ôçí áÝíáç ðÜëç ôïõò ãéÜ ôç ëåõôåñéÜ. Ç ãëþóóá ôïõò ðëïýóéá óå áðï÷ñþóåéò êáæáíôæáêéêçò õöÞò åßíáé áöçãÞìáôá - ÷ñïíéêÜ åîáéñåôéêÞò õðïâïëÞò êáé ëõñéêÞò ãïçôåßáò. Ïé åðéóôçìïíéêÝò êáé åêëáúêåõìÝíåò ìåëÝôåò ôïõ ãýñù áðü ôá èÝìáôá ôçò ôÝ÷íçò åßíáé ãñáììÝíåò ìå ãëáöõñüôáôï ôñüðï êáé äßíïõí ôåêìçñéùìÝíåò ãíþóåéò ãéÜ ôçí åîÝëéîç ôçò ôÝ÷íçò óôïõò ìåãÜëïõò óôáèìïýò ôçò êáé êõñßùò áðü ôçí ÁíáãÝííçóç ùò óÞìåñá. Éäéáßôåñá ðñÝðåé íá óçìåéþóïõìå ôç ìáêñéÜ öéëßá ðïõ óõíÝäåå ôïí ÐñåâåëÜêç ìå ôïí ÊáæáíôæÜêç, êáñðüò ôçò ïðïßáò åßíáé ôá ôåôñáêüóéá ãñÜììáôá ðïõ ôïõ Ýóôåéëå êáôÜ êáéñïýò ï ìåãÜëïò ößëïò ôïõ ÊáæáíôæÜêçò, êáé ôá ïðïßá åîÝäùóå óå îå÷ùñéóôü ôüìï ìå ó÷üëéá êáé êáôáôïðéóôéêÝò óçìåéþóåéò. ÌÝóá óôá ãñÜììáôá áõôÜ ìáò ðáñïõóéÜæåôáé áíÜãëõöïò ï åóùôåñéêüò êüóìïò ôïõ ÊáæáíôæÜêç, ìå ôéò áéþíéåò áíçóõ÷ßåò êáé ôïõò óêëçñïýò ðíåõìáôéêïýò ðñïâëçìáôéóìïýò ôïõ, áëëÜ, óýã÷ñïíá, ìáò áðïêáëýðôåôáé êáé ôï ìåãÜëï ôáëÝíôï ôïõ, ìå ôéò åðéóôïëÝò-åîïìïëïãÞóåéò ôïõ áõôÝò. Áêüìá öáíåñþíåôáé ïëüðëåõñá ç ìåãÜëç åêôßìçóÞ ôïõ ðñïò ôïí ÐñåâåëÜêç, Ýíáí ãêáñäéáêü ößëï êáé Ýíáí Üíèñùðï ìå ðëïýóéï ðíåõìáôéêü êüóìï. Êáé ðñáãìáôéêÜ, ï ÐñåâåëÜêçò åßíáé Ýíáò ìåãÜëïò ôå÷íßôçò ôïõ ëüãïõ ðïõ äéáèÝôåé ðåñßôå÷íï áöçãçìáôéêü ýöïò, ðëïýóéá ðïéçôéêÞ ãëþóóá, äéåéóäõôéêÞ øõ÷ïëïãéêÞ éêáíüôçôá êáé Ýêôáêôç ìõèïðëáóôéêÞ äýíáìç óôï óôÞóéìï ôùí èáõìÜóéùí, áðü êÜèå ðëåõñÜ ìõèéóôïñçìÜôùí ôïõ. Ïðùò ï ÊáæáíôæÜêçò Ýôóé êáé ï ÐñåâåëÜêçò áíôëåß ôá èÝìáôÜ ôïõ áðü ôçí áêÝíùôç ðçãÞ ôçò ÊñçôéêÞò ôåôñáêéó÷éëéü÷ñïíçò Éóôïñßáò. ÌéÜò éóôïñßáò üðïõ ôï ìõèéêü óôïé÷åßï ìåôáìïñöùìÝíï óôç äéÜñêåéá ôùí áßþíùí óå áîåðÝñáóôç èáõìáóôÞ áíôñåéïóýíç êáé óå áÝíáç ðÜëç ôùí êáôïßêùí ôçò ãéÜ ëåõôåñéÜ Þ èÜíáôï, èá óõìâïëßæåé ðÜíôá ôçí áðÝèáíôç åëëçíéêÞ øõ÷Þ êáé ôéò áêáôÜëõôåò äõíÜìåéò ôçò åëëçíéêÞò êëçñïíïìéÜò, üóï èá õðÜñ÷åé æùÞ óôïí ðëáíÞôç ìáò. To 1977 åîåëÝãç ôáêôéêü ìÝëïò ôçò Áêáäçìßáò. Ãåãïíüò åíäåéêôéêü ãéÜ ôçí áîéïðñÝðåéá ôïõ áíèñþðïõ áðïôåëåß ç áðïðïßçóç ôïõ Âñáâåßïõ Ëïãïôå÷íßáò êáé åêëïãÞò óôçí Áêáäçìßá
êáôÜ ôçí äéÜñêåéá ôçò äéêôáôïñßáò.
|