ÊÙÍÓÔÁÍÔÉÍÏÓ    ÔÓÁÔÓÏÓ

Êùíóôáíôßíïò ÔóÜôóïò (1899 - 1987)

ÊáèçãçôÞò Ðáíåðéóôçìßïõ, ðïëéôéêüò, ëïãïôÝ÷íçò, ìÝëïò ôçò Áêáäçìßáò Áèçíþí. ÃåííÞèçêå ôü 1899, óôçí ÁèÞíá êáé óðïýäáóå íïìéêÜ óôá ÐáíåðéóôÞìéá Áèçíþí êáé ×áúäåëâÝñãçò ôçò Ãåñìáíßáò. Ïôáí ôï 1924 Ýöõãå ãéÜ ôç ×áúäåëâÝñãç, ãéÜ íá áó÷ïëçèåß ìå ôçí êïéíùíéêÞ öéëïóïößá êáé ôç öéëïóïößá ôïõ äéêáßïõ, åß÷å ìéÜ ðëáôéÜ óõãêñüôçóç íïìéêÞ, öéëïóïöéêÞ, áëëÜ êáé ëïãïôå÷íéêÞ. Ìå ôï øåõäþíõìï «Çâïò Äåëöüò» åß÷å êéüëáò äçìïóéåýóåé äýï ðïéçôéêÝò óõëëïãÝò: Ôñéëïãßá ôçò øõ÷Þò ìïõ (1932), ÐoéÞìáôá (1924), êáèþò êáé äõü èåáôñéêÜ Ýñãá ó' Ýíáí ôüìï: Ïé äýï êüóìïé êáé Ãýñù áðü ìéÜ äéáèÞêç (1924).

Ôá ôñßá ÷ñüíéá ðïõ ðÝñáóå óôç ×áúäåëâÝñãç óôÜèçêáí áðïöáóéóôéêüò óôáèìüò óôçí êáôïðéíÞ åîÝëéîç ôçò êïóìïèåùñßáò ôïõ êáé ãåíéêÜ ôçò óêÝøçò ôïõ. Åß÷å ôçí åõôõ÷ßá íá Ý÷åé ãéÜ äáóêÜëïõò ôïí Ñßêåñô, ôïí áíáãíùñéóìÝíï åêðñüóùðï ôçò «öéëïóïößáò ôùí áîéþí», ôïí ÃéÜóðåñò, ôïí èåìåëéùôÞ ôïõ íåþôåñïõ õðáñîéóìïý, ôïí ÑÜíôìñïõ÷, êïñõöáßï åêðñüóùðï ôçò öéëïóïößáò ôïõ äéêáßïõ, êáé ôïí Ãêïýíôùëö, ôïí ìåãáëýôåñï Ãåñìáíü éóôïñéêü ôçò ðáãêüóìéáò ëïãïôå÷íßáò.

Áðü áõôÝò ôéò ðçãÝò Üíôëçóå ï Êùíóôáíôßíïò ÔóÜôóïò, êáé ÷Üñç ó' áõôÝò äéáìüñöùóå ôçí ðvåõìáôéêÞ ôïõ öõóéïãíùìßá. ÃëùóóïìáèÞò áðü ìéêñü ðáéäß (ÃáëëéêÜ, ÃåñìáíéêÜ, ÁããëéêÜ, ÉôáëéêÜ), äéáðïôßóôçêå áðü ôá íÜìáôá ôçò åõñùðáúêÞò ëïãïôå÷íßáò êáé Üíôëçóå ôá Üíèéá ôïõ ðvåýìáôoò êáé ôçò óïößáò ôçò.

Ãõñßæïíôáò áðü ôçí Ãåñìáíßá Ýöåñå ôõðùìÝíï óôá ÃåñìáíéêÜ ôï ìåãÜëï åðéóôçìïíéêü Ýñãï: Ç Ýííïéá ôïõ èåôéêïý äéêáßïõ, ðïõ åßíáé ó÷åäüí ôü ìüíï Ýñãï öéëïóïößáò ôïõ äéêáßïõ, ðïõ ìíçìïíåýåôáé óôï åîùôåñéêü... Åãéíå êáèçãçôÞò ôçò öéëïóïößáò ôïõ äéêáßïõ ôï 1932 êáé äßäáîå ùò ôï 1946, ìå ìåãÜëç åðéôõ÷ßá, ïðüôå ðáñáéôÞèçêå ãéÜ íá ðïëéôåõèåß. Âãçêå ðïëëÝò öïñÝò âïõëåõôÞò, êáé äéáôÝëåóå Õöõðïõñãüò êáé Õðïõñãüò Ðáéäåßáò, Áåñïðïñßáò, Óõíôïíéóìïý êáé Ðñïåäñßáò ÊõâåñíÞóåùò ùò ôá 1967.

Óå üëá áõôÜ ôá ÷ñüíéá áðü ôï 1932 êáé åíôåýèåí, ï Êùíóôáíôßíïò ÔóÜôóïò äåí Ýðáøå íá ãñÜöåé íïìéêÜ, öéëïóïöéêÜ êáé ëïãïôå÷íéêÜ Ýñãá. ÅîÝäùóå: Ôü ðñüâëçìá ôçò åñìçíåßáò ôïõ äéêáßïõ, ÅéóáãùãÞ åéò ôçí åðéóôÞìçí ôïõ äéêáßïõ, Ç ãíùóéïëïãßá ôïõ ÊÜíô ùò åéóáãùãÞ åéò ôçí Äçìïêñáôßáí, ÌåëÝôáé öéëïóïößáò ôïõ äéêáßïõ, Ç êïéíùíéêÞ öéëïóïößá ôïõ ÊÜíô, Ç êïéíùíéêÞ öéëïóïößá ôùí áñ÷áßùí ÅëëÞíùí (Â' Ýêäïóç 1970), Åèíïò êáé êïììïõíéóìüò, ÊùóôÞò ÐáëáìÜò (à Ýêäïóç 1966), Äïêßìéá áéóèçôéêÞò êáé Ðáéäåßáò, ÁéóèçôéêÜ äïêßìéá, ÐïëéôéêÞ (èåùñßá ðïëéôéêÞò äåïíôïëïãßáò) (1965), ÅëëçíéêÞ Ðïñåßá (ÐïëéôéêÜ äïêßìéá) (Â' Ýêäïóç 1967), Áöïñéóìïß êáé äéáëïãéóìïß (Á' óåéñÜ 1965, Â' óåéñÜ 1968 Ã' óåéñÜ 1969). ÊéêÝñùí (ìåôÜöñáóç, åéóáãùãéêÜ óçìåéþìáôá êáé ó÷üëéá (1968). Åîé ëüãïé ôïõ ìåãÜëïõ Ñùìáßïõ ñÞôïñá, äïóìÝíïé óå Üøïãç äçìïôéêÞ ãëþóóá. Åßíáé ç ðñþôç åðéôõ÷Þò ðñïóðÜèåéá åéóáãùãÞò ôçò äçìïôéêÞò ãëþóóáò óôï ñçôïñéêü ëüãï, êáé ôï ãåãïíüò áõôü êáèáõôü åßíáé ìéÜ áðü ôéò ìåãáëýôåñåò ðñïóöïñÝò óôç íåïåëëçíéêÞ äçìïôéêÞ ãëþóóá.

Åðßóçò åîÝäùóå ôï Ýñãï ÄçìïóèÝíçò, ðïõ ðåñéÝ÷åé äéÜöïñïõò ëüãïõò ôïõ äéáóçìüôåñïõ ñÞôïñá ôçò áñ÷áßáò ÅëëÜäáò êáé ßóùò ôïõ êüóìïõ ßóáìå óÞìåñá, (ìåôÜöñáóç åßóáãùãéêÜ ó÷üëéá), óå èáõìÜóéï äçìïôéêü ëüãï, ìéÜ áêüìá ðñïóöïñÜ óôç íåïåëëçíéêÞ ìáò Ãñáììáôåßá. ÔÝëïò ôï öéëïóïöéêü Ýñãï ÄéÜëïãïé óå ìïíáóôÞñé, Åíá Ýñãï êáèáñÜ öéëïóïöéêïý óôï÷áóìïý, üðïõ ï óõããñáöÝáò ìå óôùúêéóôéêÞ äéÜèåóç, óõæçôåß ãéÜ ôá ìåãÜëá êáé áéþíéá ðñïâëÞìáôá ôçò æùÞò êáé ôçò ôÝ÷íçò. Áêüìá èá ðñÝðåé í' áíáöÝñïõìå ôü ðïëëïý ëüãïõ Üîéï âéâëßï: Äïêßìéï ãéÜ ôçí ðïßçóç, ìåôáîý Ê. ÔóÜôóïõ êáé Ã. ÓåöÝñç, üðïõ ï êáèçãçôÞò ôçò öéëïóïößáò Ôïõ Äéêáßïõ, áëëÜ êáé ôçò ÔÝ÷íçò, ìå áäéÜóåéóôá åðé÷åéñÞìáôá, áðïìõèïðïéåß ôéò Ü÷áñåò êáé íåêñÝò áðü ãåííçóçìéïý ôïõò ðñïóðÜèåéåò ôïõ íåêñïý ðéÜ óõìâïëéóìïý êáé ôïõ á÷áëßíùôïõ õðåññåáëéóìoý, íá âõèßóïõí ôçí ðïßçóç óôá áíåîåñåýíçôá óêïôÜäéá ôïõ õðïóõíåßäçôïõ, ðáñáìåñßæïíôáò êÜèå ëïãéêÞ êáé êÜèå áñìïíßá êáé ôÜîç, ðïõ äéÝðåé ôçí ðíåõìáôéêÞ æùÞ, ôç öýóç êáé ôï Óýìðáí ïëüêëçñï.

Åêôüò áðü ôá ðåñéóðïýäáóôá íïìéêÜ êáé êáèáñÜ öéëïóïöéêÜ Ýñãá ôïõ ï Êùíóôáíôßíïò ÔóÜôóïò ðëïýôéóå ôç íåïåëëçíéêÞ ëïãïôå÷íßá ìå ìåñéêÜ ìíçìåéáêÜ Ýñãá ôïõ. Ôï êñéôéêü Ýñãï ôïõ, ÊùóôÞò ÐáëáìÜò, áðïôåëåß óôáèìü óôçí éóôïñßá ôïõ åëëçíéêïý ðíåýìáôïò êáé ïé ôñåßò óåéñÝò ôïõ Ýñãïõ ôïõ Áöïñéóìïß êáé äéáëïãéóìïß, ðïõ áðïôåëïýí ôï Ýñãï ôçò ùñéìüôçôáò ôïõ óõããñáöÝá êáé áíáöÝñïíôáé óôá êñßóéìá ðñïâëÞìáôá ôçò óýã÷ñïíçò æùÞò, åßôå áöïñïýí ôçí åðéóôÞìç êáé ôç öéëïóïößá, åßôå ôçí ôÝ÷íç, åßôå ôçí ðïëéôéêÞ, åßôå ôç Èñçóêåßá êáé ôïí Ýñùôá, äéêáéþíïõí ðÝñá ãéÜ ðÝñá ôïí ôßôëï ôïõ ïëïêëçñùìÝíïõ ðíåõìáôéêïý áíèñþðïõ. Ïëüêëçñç ç ðáñáðÜíù óåéñÜ ôùí Áöïñéóìþí êáé äéáëïãéóìþí åßíáé ìéÜ ðôÞóç ðñïò ôéò õøçëüôåñåò ðíåõìáôéêÝò óöáßñåò êáé áíáäßäïõí óôï ðåäßï ôïõ óôï÷áóìïý ôçí çñåìßá, ôçí êáèáñüôçôá, ôçí áñìïíßá êáé ôçí ïìïñöéÜ ôïõ êëáóéêïý ëüãïõ.

ÔÝëïò äåí èá Ýðñåðå íá ðáñáëåßøïõìå ôçí áäéÜêïðç åðáöÞ ôïõ Êùíóôáíôßíïõ ÔóÜôóïõ ìå ôïí ðïéçôéêü ëüãï, êáé ôéò óõ÷íÝò êáé ìõóôéêÝò óõíïìéëßåò ôïõ ìå ôçí ðïéçôéêÞ ìïýóá. ÁíÜìåóá óôá ÷ñüíéá 1940-1968 Ý÷ïõí äçìïóéåõôåß ôüóá ðïéÞìáôÜ ôïõ óôï ðåñéïäéêü «ÍÝá Åóôßá», ðïõ èá ìðïñïýóáí í' áðïôåëÝóïõí ìéÜí áñêåôÜ åêôåôáìÝíç ðïéçôéêÞ óõëëïãÞ.

Ôï 1974 õðÞñîå éäñõôéêü ìÝëïò ôïõ ðåñéïäéêïý Åõèýíç. ÌåôÜ ôçí ðôþóç ôçò ×ïýíôáò, ç ÂïõëÞ ôïí åîÝëåîå Ðñüåäñï ôçò B ÅëëçíéêÞò Äçìïêñáôßáò (1975 - 1980). Ôï 1978 ðñïóêëÞèçêå óôç Ãáëëßá, üðïõ êáé áíáêçñý÷èçêå äéäÜêôïñáò ôçò Óïñâüíçò. Ôï 1980 ðÞñå ôï âñáâåßï Êïýíôåí÷ïâå-ÊáëëÝñãç êáé ðñïóáãïñåýôçêå åôáßñïò ôçò Áêáäçìßáò ôçò Ñïõìáíßáò êáé ôïõ Ìáñüêïõ.

Ï Êùíóôáíôßíïò ÔóÜôóïò ðÝèáíå ôï 1987.