ÊÙÓÔÁÓ    ÊÁÑÕÙÔÁÊÇÓ

Ï Êþóôáò ÊáñõùôÜêçò ãåííÞèçêå óôéò 30 Ïêôùâñßïõ ôïõ 1896 óôçí Ôñßðïëç. Ôï åðÜããåëìá ôïõ ðáôÝñá ôïõ - ðïëéôéêüò ìç÷áíéêüò ôïõ Õðïõñãåßïõ Äçìïóßùí Ýñãùí - ôïí áíÜãêáóå íá æÞóåé óå äéÜöïñåò åðáñ÷éáêÝò ðïëåéò, üðïõ åêåßíïò ìåôáèåôüôáí þò íïìïìç÷áíéêüò. Åôóé Ýæçóå êáôÜ êáéñïýò óôç ËåõêÜäá, Êåöáëëçíßá, Êáëáìáôá, ÐÜôñá, Áèçíá, ×áíéÜ. Óôçí êñçôéêÞ ðñùôåýïõóá - ôÜ ×áíéÜ - Ýæçóå ôïí ðåñéóóüôåñï êáéñü, åêåß ôåëåßùóå ôï Ãõìíáóéï êé åêåß ðåñíïýóå ôÜ êáëïêáßñéá ôïõ þò öïéôçôçò.

Ï ÊáñõùôÜêçò çôáí Ýíá ðáéäß äåéëü, áóèåíéêü êáé ðÜíôá öïâéóìÝíï. Åôóé ãéíüôáí åýêïëïò óôü÷ïò ôùí óõíïìçëßêùí ôïõ. Áõôü ôïí Ýêáíå íá æåß, ó÷åäüí, ìüíïò, óõíôñïöéÜ ôç ìåëáã÷ïëßá ôïõ, ðñïóðáèþíôáò í' áíôëÞóåé áðü ìÝóá ôïõ ôç äýíáìç ôçò ðáñçãïñéÜò, ìåëåôþíôáò áäéÜêïðá þóôå ìå ôçí ðíåõìáôéêÞ ôïõ áíùôåñüôçôá, í'áíôéäñÜóåé óôçí ðëçêôéêÞ áäéáöïñßá ðïõ ôïí êýêëùíå. Åôóé, üíôáò ãåííçìÝíïò ðïéçôÞò, ñß÷ôçêå ìå ðÜèïò íá äçìéïõñãÞóåé ìéÜ ãåííáßá îå÷ùñéóôç ðñáãìáôïðïßçóç, ìéÜ êáéíïýñéá ðïßçóç. Óôá ×áíéÜ óõíÜíôçóå åðßóçò ôçí áöïñìç ôçò ðñþôçò ôïõ óõíáéóèçìáôéêÞò áðïêáñäßùóçò, ðïõ åðÝôåéíå ôï âáóáíéóôéêü óõíáßóèçìá ôçò ìåéïíåêôéêüôçôÜò ôïõ.

To 1913 ãñÜöôçêå óôç ÍïìéêÞ Ó÷ïëÞ êáé ôï 1917 ðÞñå ôï ðôõ÷ßï ôïõ. Óõã÷ñüíùò ãñÜöôçêå êáé óôç öéëïóïöéêÞ Ó÷ïëÞ ôïõ Ðáíåðéóôçìßïõ, äß÷ùò íá ôçí ôåëåéþóåé. Ôï 1920 äéïñßóôçêå õðÜëëçëïò óôç íïìáñ÷ßá ôçò Èåóóáëïíßêçò, ýóôåñá ìåôáôÝèçêå óôç íïìáñ÷ßá ôçò Óýñáò, ôçò Áñôáò, êáé ôÝëïò óôçí ÁèÞíá, ìå íïìÜñ÷ç ôïí ðïéçôÞ Í. ÐåôìåæÜ-Ëáýñá êáé óõíáäÝëöïõò ôïõò ðïéçôÝò ÐÜíï Ôáãêüðïõëï êáé Ìáñßá Ðïëõäïýñç. Ãéá í'áðïöýãåé ôéò ìåôáèÝóåéò ìåôáôÜ÷ôçêå óôï Õðïõñãåßï Ðñïíïßáò. ×ñçóéìïðïéþíôáò ôéò Üäåéåò ôïõ ôáîßäåøå óôçí Éôáëßá, Ãåñìáíßá, Ñïõìáíßá êáé Ãáëëßá. ×ùñßò êáìéÜ äéêáéïëïãßá ôï Õðïõñãåßï ôïí ìåôÜèåóå óôçí ÐÜôñá êáé ýóôåñá óôçí ÐñÝâåæá. Êáêïß äáßìïíåò ëåò êáé êõíçãïýóáí Ýíáí ðíåõìáôéêï Üíèñùðï ðïõ Üîéæå ðåñéóóüôåñçò óôïñãÞò. Ïé äéþêôåò ôïõ ÷Üèçêáí ìåóá óôçí áíùíõìßá ôçò ëçóìïíéÜò. Ï ðïéçôçò ïìùò æåé êáé èÜ æåé ãéá íá ôïõò óôçëéôåýåé ìå ôçí ðïßçóç ôïõ. Ïé ãïíåßò ôïõ æÞôçóáí íá åãêáôáëåßøåé ôçí õðáëëçëéêÞ æùç êáé íá æçóåé - áí çèåëå êáé óôï åîùôåñéêï - ìå ôç äéêç ôïõò ïéêïíïìéêç âïçèåéá, ìá äÝí ôï èÝëçóå. Éóùò ãéáôß ôïõ Ýëåéðå êÜèå äýíáìç ðñáêôéêÞò ðñïóáñìïãÞò, ßóùò Üëëïé ðñïóùðéêïß ëüãïé. Êé Ýôóé ï ðïéçôçò ìáò ðïõ ëá÷ôáñïýóå íá æçóåé óôçí ðñùôåýïõóá, áíáãêÜóôçêå íá æåé óå ìéÜ åðáñ÷éáêç ðïëß÷íç, ÷ùñßò êáìéÜ ðíåõìáôéêÞ êßíçóç êáé æùÞ- êáé ç êáñäéÜ ôïõ âõèßóôçêå óôçí ðéï ìåëáíÞ áðåëðéóßá, ðïõ ôïõ Ýöåñå ôïí ðáñïîõóìü êáé ôïõ õðïäáýëéóå ôçí ðÝíèéìç äßøá ôïõ ãéá ìéÜ ïñéóôéêÞ áðïäçìßá.

Ïíôáò áðïãïçôåõìÝíïò áðüëõôá Üðï ôç æùÞ êáé ìç Ý÷ïíôáò ïýôå ôçí ðáñáìéêñÞ åëðßäá ãéá êÜðïéá, Ýóôù ðíåõìáôéêÞ áíÜôáóç, æþíôáò ìÝóá ó' Ýíá ðåñéâÜëëïí èëéâåñü êáé Ü÷áñï áðï êÜèå ðëåõñÜ, áçäéáóìÝíïò áðï ôïí ðåñßãõñï ôïõ-ìå ôïí ßäéï ôñüðï èá Ýâëåðå ïðïéáäÞðïôå Üëëç åðáñ÷éáêÞ ðñùôåýïõóá - êáé Ý÷ïíôáò ìåóá ôïõ ôçí ðåéóéèáíÜôéá áãùíßá, Ýãñáøå ôïõò ðéêñü÷ïëïõò óôß÷ïõò ãéá ôçí «ÐñÝâåæá», êé ýóôåñá áðïäÞìçóå åãêáôáëåßðïíôáò ôï áéìüñöõôï óáñêßï ôïõ êÜôù áðï Ýíáí åõêÜëõðôï óôçí Üêñç ôçò ÐñÝâåæáò, ôïí Éïýëéï ôïõ 1928, óå çëéêßá 32 ÷ñïíþí.

Áíáæçôþíôáò ôïõò ëüãïõò ôçò äõóôõ÷ßáò ôïõ äÝí èÜ âñïýìå ïýôå êëçñïíïìéêÞ åðéâÜñõíóç, ïýôå ïéêïíïìéêÝò äõóêïëßåò, ïýôå Ýëëåéøç ïéêïãåíåéáêÞò óôïñãçò, ïýôå, ôÜ÷á áññþóôéá áíßáôç, ðïõ ôïõ öüñôùóáí ïé êáëïèåëçôÝò ôïõ. Ðïéüò åßíáé, ëïéðïí, ï ðõñÞíáò ôçò ôñáõìáôéêÞò ôïõ áðåëðéóßáò êáé ôçò "áññùóôçìÝíçò" ôïõ åõáéóèçóßáò, ðïõ ôïí ïäÞãçóå óôï ìïéñáßï ôÝëïò; Ç ãíþìç ìáò åßíáé üôé ïýôå ï Üôõ÷ïò ðñþôïò óõíáéóèçìáôéêïò ôïõ äåóìüò, ïýôå ç ãíùñéìßá ôïõ ìå ôç Ìáñßá Ðïëõäïýñç, ðïõ, üðùò öùôßóôçêå ìå ôéò ôåëåõôáßåò Ýñåõíåò, äÝí ôïí Ýäåíå, ðáñÜ ìå ìéÜ ðíåõìáôéêç öéëßá, Ýîù áðï êÜèå Üëëï óôåíüôåñï äåóìï ìå ôçí Üôõ÷ç óõíïäïéðïñéóóÜ ôïõ.
ÂÝâáéá ç Ìáñßá Ðïëõäïýñç ôñáãïýäçóå ôïí ðïéçôÞ, êõñßùò ìåôÜ ôïí ôñáãéêü èÜíáôü ôïõ, ìå ìéÜ ëáôñåßá ðïõ èÜ íüìéæå êáíåßò ïôé ìÝóá ôçò õðÞñ÷å êÜôé âáèýôåñï, êÜðïéïò øõ÷éêüò êñáäáóìüò åíôåëþò ðñïóùðéêüò. Êé üìùò, áð' üëç ôç æùç ôçò êáé ôéò Ýîáëëåò êÜðïõ-êÜðïõ åêäçëþóåéò ôçò, äåí ìáò åßíáé áðüëõôá ðåéóôéêÞ. ÅðïìÝíùò ôï öïâåñü ðÞäçìá ôïõ ðïéçôÞ óôçí Üâõóóï ðñÝðåé íá ôï áíáæçôÞóïõìå óôïí åóùôåñéêü êüóìï ôïõ ßäéïõ, óôï áîåðÝñáóôï ôñáýìá ôçò ìåéïíåîßáò ôïõ, ðïõ ôüíùíå êáèçìåñéíÜ ôçí åõðÜèåéá ôïõ, áëëÜ êáé óôç ãåíéêÜ ïîõìÝíç áôìüóöáéñá ôçò åðï÷Þò, ðïõ ôç äéáðåñíïýóå ôï ðíåýìá ôçò áññùóôçìÝíçò ôïôå öéëïëïãßáò ìáò, ôçí ïðïßá üëïé ôüôå êáëëéåñãïýóáí, üðùò êé ï ßäéïò.

«H öéëïëïãßá» åîÜëëïõ ôïõ «ìåãÜëïõ Ýñùôá» ìå ôçí Ðïëõäïýñç - ðáñáôçñåß ï Ìé÷. ÐåñÜíèçò - ðïõ ùñÜéóå ìå áéóèçìáôéêÝò õðåñâïëÝò ôç ÷åéñïíïìßá ôïõ áõôïêôüíïõ, Ýöåñáí îáöíéêÜ ôïí Üóçìï ðïéçôç ôþí 32 ÷ñüíùí óôï ðñïóêÞíéï ôçò åðéêáéñüôçôáò êáé ôïí åðÝâáëáí ðïìðùäþò - Ýôóé êáèþò áíôéðñïóþðåõå ìéÜ ðáñÜîåíç íüôá óôÜ ëéìíáóìÝíá ðïéçôéêÜ ìáò ðñÜãìáôá. «Ï Êáñõùôáêéóìüò» çôáí ç áðáó÷üëçóç ôçò ãñÜöïõóáò íåïëáßáò. ÁëëÜ ôßðïôá äåí èá ìðïñïýóå íá ìåßíåé óÞìåñá áðï ôï Ýíôïíï åêåßíï êßíçìá, ìå ôçí Üññùóôç ãïçôåßá, áí ï ÊáñõùôÜêçò äåí Þôáí ðñéí áð'üëá, êáé ðñïðáíôüò, ðïéçôÞò».

H æïöåñÞ, êáôáèëéðôéêÞ êáé áíôßîïç åêåßíç åðï÷Þ ðïõ Ýæçóå ï ðïéçôÞò ìáò, óôÜèçêå äýóêïëï âßùìá ãéá ôçí ðÝñá êÜèå ìÝôñïõ õðåñåõáéóèçóßá ôïõ. «Ôï ðíåýìá ôçò ìïíôÝñíáò æùÞò - ãñÜöåé ï ÁíäñÝáò Êáñáíôþíçò - êáé ôçò åëëçíéêÞò êáé ôçò îÝíçò, äéáöáßíåôáé á÷íÜ ìÝóá áðï ôéò ðñïóðÜèåéåò ôùí íÝùí ðïéçôþí ôïõ 1920. Óôï ìåôáîý ï çèéêüò êëïíéóìüò ðïõ ðñïîÝíçóå ï ðïëåìïò - êõñßùò óôéò øõ÷Ýò ôùí íÝùí - åíéó÷õìÝíïò áðï ôï äñÜìá ôçò ìéêñáóéáôéêÞò êáôáóôñïöÞò, âïçèåß óôç äçìéïõñãßá ìéáò øõ÷ïëïãßáò áíôéçñùéêÞò, äéáëõôéêÜ áôïìéêéóôéêÞò, áðáéóéüäïîçò, ðåéóéèÜíáôçò, áã÷þäïõò (...). Áñêåôïß íÝïé, ìå áîéüëïãåò êÜðïôå óôé÷ïõñãéêÝò åðéäüóåéò, ìá ÷ùñßò ôçí áôïìéêÞ éäéïöõßá, êïßôáæáí ðþò íá êáôáëÜâïõí êáé íá ãåìßóïõí áõôüí ôïí ÷þñï ôçò áðïõóßáò ôïõ íÝïõ ðïéçôç (...) ìá îÜöíïõ, óôÜ 1928, ìéÜ ðéóôïëéÜ áðï ôçí ÐñÝâåæá åéäïðïéïýóå ðùò ï ðïéçôÞò áõôüò õðÞñ÷å, ðùò åß÷å ðéÜ ðëÜóåé êáé äçìïóéÝøåé ôï Ýñãï ôïõ, êáé ðùò åß÷å öýãåé êéüëáò áðü ôç æùÞ, âãáßíïíôáò åëåýèåñá áðü ôï ôõñáííéêü ôçò Üã÷ïò, ìå ìéÜ ãåííáßá üóï êé áðåëðéóôéêÞ ðñÜîç áõôïêôïíßáò. Çôáí ï Êþóôáò ÊáñõùôÜêçò. (...) Ôá óôïé÷åßá ôçò áíáíÝùóçò ðïõ Ýöåñíå ï ÊáñõùôÜêçò äåí Þôáí ïýôå áñêåôÜ, êáé ðñïðáíôüò äåí Þôáí êáéíïýñéá, þóôå íá äéêáéïëïãçèåß Ýíá íÝï ðïéçôéêü îåêßíçìá. Ï ÊáñõùôÜêçò, êáé óÜí äéÜèåóç êáé óáí ìïñöÞ, çôáí Ýíá ôÝëïò, äÝí çôáí ìéÜ áñ÷Þ. Çôáí ôï áðñïóäüêçôá ùñáßï ôÝëïò ôçò ãñáììÞò åêåßíçò ôïõ åëëçíéêïý óõìâïëéóìïý, ðïõ ìáêñéíÞ ðçãÞ ôïõ åß÷å ôïí êáõóßãåëï ôïõ Âåñëáßí êáé ãåíéêÜ ôþí êáôáñáìÝíùí ðïéçôþí.

AëëÜ ï äéêüò ìáò «êáôáñáìÝíïò» çôáí êáôÜ âÜèïò Ýíá ðáéäß, êé ç êáôÜñá ðïõ ôïí äéÜëåîå ãéá «óêåýïò äïêéìáóßáò», Þôáí áêñéâþò áõôü ðïõ ôïí Ýêáìå íá éäåß, íá áéóèáíèåß, íá ïñáìáôéóôåß ôüóï ïäõíçñÜ ôç ãýìíéá ôçò æùÞò, ôç ãýìíéá ôïõ ßäéïõ ôïõ áíèñþðïõ ìåóá óôç æùç:

«...Åíá îåñü äáöíüöõëëï ôçí þñá áõôÞ èá ðÝóåé, ôï ðñüó÷çìá ôïõ âßïõ óïõ êáé è' áðïãõìíùèåßò...»

«H ôñáãéêÞ ÷åéñïíïìßá ôïõ åýèéêôïõ áõôïý ìå ôïí áíÝñáóôï êáé áíÝëðéäï âßï, - ãñÜöåé ï Ìé÷. ÐåñÜíèçò - Ýóôåøå åíá ðáñáâëåðüìåíï ðïéçôéêü Ýñãï, ðïõ Ýãéíå îáöíéêÜ áãáðçôü ôçò åðéêáéñüôçôáò êáé ôþí íÝùí. ÌÝò áðü ôïí ïëïöõñìü ôþí ãñáììþí Ýöñéóóå ôþñá ôï ñßãïò ôçò åéëéêñßíåéáò. Ï ïîýò êáõóßãåëïò ôïõ ÊáñõùôÜêç Ýãéíå áöåôçñßá êáé ï ßäéïò áõôüò áñ÷çãüò ðïéçôéêïý ñåýìáôïò. Ôï èÜíáôï ôïõ äéáäÝ÷ôçêå êýìá íïóçñÞò óôé÷ïãñáößáò, ðïõ Ýóâçóå Üëëùóôå Üêáñðï ìå ôïí êáéñü».

Ãéáôß «ï ÊáñõùôÜêçò äåí áíôéãñÜöåôáé. Êáëüò ç êáêüò, ìéêñüò ç ìåãÜëïò - ðáñáôçñåß ï É.Ì. Ðáíáãéùôüðïõëïò - áðïôåëåß ìéÜ ïëïêëçñùìÝíç ðñïóùðéêüôçôá, ìïíáäéêÞ óôç ëïãïôå÷íßá ìáò. Ç ãïçôåßá ôïõ óôß÷ïõ ôïõ åßíáé ìéÜ íïóçñÞ êáé ïäõíçñÞ ãïçôåßá, ðïõ äéáôçñåß áêáôÜêôçôç ôçí éäéïôõðßá ôçò».

Ïé óôß÷ïé ôïõ åßíáé ìåôñéêÜ Üøïãïé êáé ìåëùäéêÜ åýñõèìïé, ôïõò äéáðåñíÜåé, ó÷åäüí üëïõò, Ýíá ïîýôáôï ðíåýìá óáñêáóìïý êáé ìéÜ áíåëÝçôç åéñùíßá ðïõ äåí ìÝíåé óôç êüøç ôïõ îõñáöéïý, áëëÜ ðñï÷ùñåß óå âÜèïò ôÝôïéï, ðïõ ìáò èõìßæåé ÁñéóôïöÜíéá óÜôõñá. Áò èõìçèïýìå ôÜ: «Ï Ìé÷áëéüò», «Õóôåñïöçìßá», «Éäáíéêïß áõôü÷åéñåò», «ÕðïèÞêáé», «ÁðïóôñïöÞ» ê.Ü. ÕðÜñ÷ïõí üìùò êáé ðïéÞìáôá åõáßóèçôá, ãåìÜôá áéóéüäïîç ìåëáã÷ïëßá, êáé êõñßùò - ìåñéêÜ ðáéäéêÜ ðïéÞìáôá - ÷áñïýìåíá êáé öùôåéíÜ.

ÅîÝäùóå ôñåßò ðïéçôéêÝò óõëëïãÝò. Ôüóç åíôýðùóç Ýêáìå ï èÜíáôïò ôïõ, êáé óå ôüóç åêôßìçóç åß÷å ôï Ýñãï ôïõ ï ðíåõìáôéêüò êüóìïò, þóôå Ýãñáøáí åìðíåõóìÝíá ðïéÞìáôá ãéá ôïí ôñáãéêü ôïõ èÜíáôï ïé : É.Ì. Ðáíáãéùôüðïõëïò, Ã. Êïôæéïýëáò, Ìáíüëçò Áëåîßïõ, Öþôïò Ãéïöýëëçò êáé Ì. ÄáìéñÜëçò. ÐïéÞìáôá ôïõ ìåëïðïßçóáí ïé È. ÊáñõùôÜêçò êáé ï Ë. Æþñáò.