ÁÃÑÁÓ    ÔÅËËÏÓ

Ôï ðñáãìáôéêü ôïõ üíïìá Þôáí ÅõÜããåëïò ÉùÜííïõ. Áðü íåáñüò üìùò ÷ñçóéìïðïßçóå ùò øåõäþíõìï ôï üíïìá ôïõ ÌáêåäïíïìÜ÷ïõ ÔÝëëïõ Áãñá. ÌÝ áõôü Ýãéíå ãíùóôüò ìå áõôü åðéêñÜôçóå êé áõôü äéáôÞñçóå ùò öéëïëïãéêü ôïõ øåõäþíõìï. Ï ðáôÝñáò ôïõ Ã. ÉùÜííïõ, ãõìíáóéÜñ÷çò, êáôáãüôáí áðü ôç Âïýñìðéáíç ôçò Çðåßñïõ.

ÃåííÞèçêå óôçí ÊáëáìðÜêá ôï 1899, Ýæçóå ëßãá ÷ñüíéá óôï Ëáýñéï, êé ýïôåñá áðü ìåôÜèåóç ôïõ ðáôÝñá ôïõ åãêáôáóôÜèçêå óôçí ÁèÞíá. Áðü ìéêñüò Ýäåéîå ìéÜ ðíåõìáôéêÞ ðñùúìüôçôá. Óðïýäáóå íïìéêÜ êáé ðñïóêïëëÞèçêå óôç äçìïóéïûðáëëçëéêÞ æùÞ. ÕðçñÝôçóå óôï Õðïõñãåßï Ãåùñãßáò, êáé óôçí ÅèíéêÞ ÂéâëéïèÞêç ùò ôï 1927.

Ç ðñþôç öéëïëïãéêÞ ôïõ åðßäïóç åêäçëþèçêå áðü ôéò óôÞëåò ôïõ öéëïëïãéêïý ðåñéïäéêïý «ÄéÜðëáóéò ôùí ðáßäùí», üðïõ åîáêïëïýèçóå íá óõíåñãÜæåôáé êáé ìåãÜëïò. Áñãüôåñá óõíåñãÜóôçêå ó÷åäüí ìå üëá ôá ðåñéïäéêÜ ôçò åðï÷Þò (Âùìüò, Ëýñá, Ìïýóá, ÍÝá Åóôßá, ÍåïåëëçíéêÜ ÃñÜììáôá êëð.), üðïõ äçìïóéåýåé êõñßùò ìåëÝôåò êáé óôß÷ïõò. Ôáêôéêüò óõíåñãÜôçò ôçò ÌåãÜëçò ÅëëçíéêÞò Åãêõêëïðáßäåéáò êáé êáèçãçôÞò ôçò Ëïãïôå÷íßáò óôï Åëëçíéêü Ùäåßï êáé óå äéÜöïñá éäéùôéêÜ ó÷ïëåßá.

Ï Áãñáò Þôáí âáèýò êÜôï÷ïò ôçò îÝíçò êáé åëëçíéêÞò öéëïëïãßáò êé åß÷å ôÞí åõ÷Ýñåéá ôçò äéåéóäõôéêüôçôáò êáß ôçò áêñéâïëïãßáò, éäßùò, ãéÜ óõããñáöåßò êáé ðïéçôÝò, ðïõ Ý÷ïõí êëåßóåé ôïí êýêëï ôçò ðáñáãùãÞò ôïõò.

«Öýóç ëåðôÞ êé åîáéñåôéêÜ êáëëéåñãçìÝíç - ãñÜöåé ü Ìé÷. ÐåñÜíèçò - íïõò óôï÷áóôéêüò, øõ÷Þ ôåôáìÝíçò åõáéóèçóßáò, äßíåé êáß óôçí ðïßçóç ôïõ ìéáí áðü÷ñùóç ëýðçò êé Ýíáí ôüíï õðïôáãÞò óôçí ïäýíç ôïõ êüóìïõ, ðïý ôïí áíçóõ÷åß êñõììÝíç êáß óôá ðåñéóóüôåñá åëáöñÜ Þ ðñüó÷áñá èÝìáôá ôùí óôß÷ùí ôïõ».

Ôýðïò ìïíá÷éêüò êáß åõáßóèçôïò, äéï÷Ýôåõå ôç óõíáéóèçìáôéêÞ ôïõ åõðÜèåéá óå ìïõóéêïýò óôß÷ïõò éäéáßôåñá öñïíôéóìÝíïõò, ðïõ áíÞêïõí óôç «ó÷ïëÞ ôïõ óõìâïëéóìïý». Ôçí ðïßçóÞ ôïõ äéáêñßíåé åõãÝíåéá, óõãêßíçóç êáß åõðÜèåéá. Óôï õðüóôñùìá ôçò öáíôáóßáò ôïõ õðÜñ÷åé ðÜíôïôå ìéÜ ðéêñÞ ãåýóç, êé Ýíáò áäéüñáôïò ôüíïò ìåëáã÷ïëßáò êáß øõ÷éêÞò ïäýíçò.

ÐïéçôÞò ôïõ êáèáñïý ëõñéóìïý, ï ÔÝëëïò Áãñáò êáß âáèéÜ åðçñåáóìÝíïò áðü ôç ÃáëëéêÞ ó÷ïëÞ ôïõ «óõìâïëéóìïý» öñåóêÜñéóå óôïí ôüðï ìáò ôïõò ðïéçôéêïýò ôñüðïõò, ôïõò ðëïýôéóå ìå ñõèìïýò êáß ìáæß ìå ëßãïõò Üëëïõò ôçò åðï÷Þò ôïõ äçìéïýñãçóå ôÞí ðïéçôéêÞ áíáíÝùóç ôùí ôåëåõôáßùí ÷ñüíùí. Áêüìá êáß óÞìåñá åîáêïëïõèåß íá Ý÷åé ìéÜ ôéìçôéêÞ èÝóç. Ìéáí áðü ôéò ðñþôåò èÝóåéò óôçí ðïßçóç ôçò åðï÷Þò ìáò, êáß íá áóêåß ôçí åõåñãåôéêÞ ôïõ åðßäñáóç.

ÐáñÜëëçëá ìå ôçí ðïßçóç Ýãñáøå ðëÞèïò êñéôéêÝò ãéÜ ðñüóùðá êáß âéâëßá ôçò íåïåëëçíéêÞò ëïãïôå÷íßáò êé Ýäùóå ðëÞèïò äéáëÝîåéò, ðïõ äéáêñßíïíôáé ãéÜ ôçí ëåðôüôçôá ôçò ðáñáôÞñçóçò êáß ôï âÜèïò ôïõ óôï÷áóìïý. Äõóôõ÷þò, ôá Ýñãá ôïõ áõôÜ êáèþò êáß ôá íåþôåñá ðïéÞìáôÜ ôïõ ðáñáìÝíïõí áíÝêäïôá. Ï ßäéïò, üóï æïýóå, åîÝäùóå ìüíï äõü ðïéçôéêÝò óõëëïãÝò: «Ôá âïõêïëéêÜ êáß ôÜ åãêþìéá» êáß «ÊáèçìåñéíÝò». Ôï 1940 ï ÔÝëëïò Áãñáò ôéìÞèçêå ìå ôï Á' Êñáôéêü Âñáâåßï ÐïéÞóåùò.

Ôï ÍïÝìâñéï ôïõ 1944, ôçí ôåëåõôáßá çìÝñá ðïõ ðáôïýóáí áêüìá ïé Ãåñìáíïß ôï ÷þìá ôçò ðáôñßäáò ìáò, ìÝóá óôçí áíáôáñá÷Þ ðïõ äçìéïõñãïýóå ç åðéêåßìåíç áðåëåõèÝñùóç, ï ÔÝëëïò Áãñáò ôñáõìáôßóôçêå áðü ìéÜ áäÝóðïôç óöáßñá. Ôïí ìåôÜöåñáí óôïí «Åõáããåëéóìü» (ã' èÝóç), üðïõ äåí âñÞêå ôçí áíÜëïãç ðåñéðïßçóç. ÐñïóâëÞèçêå áðü óçøáéìßá êáß ýóôåñá áðü ëßãåò çìÝñåò ðÝèáíå, óå çëéêßá 45 åôþí, óôï Üíèïò ôçò ðíåõìáôéêÞò äçìéïõñãßáò ôïõ.