ËÕÑÉÊÇ ÐÏÉÇÓÇ
Ôï ëõñéêü ðïßçìá äåí áðïôåëåßôáé áðü åêáôïíôÜäåò óôß÷ïõò. Åßíáé ìéêñü. Äåí áíáöÝñåôáé óå ìåãÜëá åîùôåñéêÜ, éóôïñéêÜ, ìõèéêÜ êëð. ãåãïíüôá. ÁëëÜ ôñáãïõäÜåé ôïõò
ðüíïõò êáß ôéò ÷áñÝò ôçò øõ÷Þò. Ôï ëõñéêü ðïßçìá åêöñÜæåé ôçí åóùôåñéêÞ äéÜèåóç ôïõ äçìéïõñãïý. Åßíáé ðïßçìá êáèáõôü ðñïóùðéêü. Óôçí áñ÷áßá ÅëëÜäá ôá ðïéÞìáôá áõôÜ
ôá ôñáãïõäïýóáí óõíïäåýïíôÜò ôá ìå ôç ëýñá. Ãé' áõôü êáß ïíïìÜóôçêáí ëuñéêÜ.
Ç ëõñéêÞ ðïßçóç õðÜñ÷åé êáß óôéò çìÝñåò ìáò. Ïé ðåñéóóüôåñïé íåïÝëëçíåò ðïéçôÝò åßíáé ëõñéêïß. Ôï êõñéüôåñï ãíþñéóìá ôùí ðïéçìÜôùí áõôþí, åßíáé ç ìïõóéêüôçôá êáß ç áñìïíßá
ðïõ ðñÝðåé í' áíáäßíïõí. Ôïí âïçèçôéêü ñüëï ðïõ åðáéæå óôçí áñ÷áéüôçôá ç ëýñá, ðñÝðåé ôþñá íá ôïí ðáßæïõí ôá ãëùóóéêÜ óôïé÷åßá ôïõ ßäéïõ ôïõ ðïéÞìáôïò, ïé êõìáôéóìïß
ôïõ ìÝôñïõ, ï åóùôåñéêüò ñõèìüò, (ãé' áõôÜ èÜ ìéëÞóïõìå ðáñáêÜôù).
Êáèþò ïé áöïñìÝò ðïõ êéíçôïðïéïýí ôçí øõ÷Þ åßíáé ðïëëÝò, ðïëëÜ åßíáé êáß ôá åßäç ðïõ ðåñéëáâáßíåé ç ëõñéêÞ ðïßçóç. Ôá êõñéüôåñá áðü áõôÜ åßíáé:
1. ÅÑÙÔÉÊÇ ÐÏÉÇÓÇ
Ç áãÜðç êáß o Ýñùôáò åßíáé áðü ôá åõãåíÝóôåñá óõíáéóèÞìáôá ôïõ áíèñþðïõ. Êáß óôÜèçêáí ìéÜ áêÝíùôç ðçãÞ Ýìðíåõóçò ãéÜ üëïõò ôïõò ðïéçôÝò, áðü ôïõò áñ÷áßïõò êáéñïýò ùò ôá óÞìåñá.
Åßíáé áäýíáôï íá ìç âñïýìå åñùôéêü ðïßçìá, áêüìá êáß óå ðïéçôÝò áõóôçñïýò Þ ðïéçôÝò ðïõ áöéÝñùóáí ôßò äõíÜìåéò ôïõò áðïêëåéóôéêÜ óå Üëëá åßäç ðïßçóçò.
ÐïëëÝò öïñÝò ôï èÝìá åíüò åñùôéêïý ðïéÞìáôïò åßíáé ïëüúäéï ìå êåßíï ðïõ Ýãñáøå Üëëïò Þ Üëëïé ðïëý íùñßôåñá. Ùóôüóï äåí ëÝíå ôá ßäéá ðñÜãìáôá. Äåí áíôéãñÜöïõí ï Ýíáò ôïí Üëëï.
ÁíÜìåóá óôï èÝìá êáß óôçí åêôÝëåóç ìðáßíåé ç îå÷ùñéóôÞ ðñïóùðéêüôçôá ôïõ êÜèå ðïéçôç êáß ôï ðáñáëëÜæåé.
2. ÏIÊÏÃÅÍÅIÁÊÇ ÐÏÉÇÓÇ
Èá ìðïñïýóå íá èåùñçèåß óáí Ýíá åõñýôåñï åßäïò ôçò åñùôéêÞò ðïßçóçò. Ôç èÝóç ôçò áãáðçìÝíçò ãõíáßêáò ðáßñíïõí åäþ ç ìçôÝñá, ç óýæõãïò, ç êüñç. Ôá áéóèÞìáôá ôùí ãïíéþí ðñïò ôá ðáéäéÜ
êáß ôùí ðáéäéþí ðñïò ôïõò ãïíåßò åßíáé èÝìá ôçò ïéêïãåíåéáêÞò ðïßçóçò. Ïóï ãéÜ ôéò áöïñìÝò, åßíáé ðïéêßëåò, óáí ôç æùÞ. ×áñïýìåíåò Þ ëõðçìÝíåò : ç ãÝííçóç, ï ãÜìïò ï ÷ùñéóìüò, ï èÜíáôïò.
3. ÅËÅÃÅÉÁÊÇ ÐÏÉÇÓÇ
Åêåßíï ðïõ äéáêñßíåé ôçí åëåãåéáêÞ ðïßçóç åßíáé ï ëõðçìÝíïò ôüíïò, ç âïõâÞ áðåëðéóßá, ï øõ÷éêüò óðáñáãìüò. Ç åëåãåéáêÞ ðïßçóç áðïôåëåß Ýíáí ðïéçôéêü èñÞíï, ãéÜ êÜôé áãáðçìÝíï ðïõ ÷Üóáìå Þ ðïõ èõìïýìáóôå
ìå óõãêßíçóç. Ôï åßäïò áõôü èá ìðïñïýóå íá èåùñçèåß óáí óõìðëÞñùìá ôùí äýï ðñïçãïýìåíùí êáôçãïñéþí, áöïý, Ýíá åëåãåéáêü ðïßçìá, ìðïñåß ôáõôü÷ñïíá íá åßíáé êáß åñùôéêü Þ ïéêïãåíåéáêü.
4. ÖÕÓÉÏËÁÔÑÉÊÇ ÐÏÉÇÓÇ
Åßíáé ç ðïßçóç ðïõ õìíåß ôç öýóç óå üëåò ôéò þñåò êáß ôéò åðï÷Ýò, ìå ÷áñïýìåíïõò áíïéîéÜôéêïõò ôüíïõò ç ìå ìåëáã÷ïëéêÝò öèéíïðùñéíÝò ðéíåëéÝò. Ôç öýóç üðùò ôç æïýìå óôï ÷åéìùíéÜôéêï ýðáéèñï ç üðùò ôç ÷áéñüìáóôå
óôï öùôåéíü êáëïêáßñé. Ó' åìÜò, ðïõ Ý÷ïõìå ôï äþñï ìéÜò èáõìÜóéáò Öýóçò, ç öõóéïëáôñéêÞ ðïßçóç åßíáé ðëïýóéá, óå üëåò ôéò ðåñéüäïõò ôçò ëïãïôå÷íéêÞò ìáò ßóôïñßáò.
ÕðÜñ÷ïõí ðïéÞìáôá áõôïôåëÞ, ðïõ åßíáé áðïêëåéóôéêÜ öõóéïëáôñéêÜ. ÕðÜñ÷ïõí üìùò êé Ýíá ðëÞèïò ðïéÞìáôá, óôá ïðïßá ôï öõóéïëáôñéêü óôïé÷åßï áðïôåëåß áðëþò ôïí ðåñßãõñï, ôï ðëáßóéï, üðïõ ôïðïèåôïýíôáé Üëëåò êåíôñéêÝò
äéáèÝóåéò. Ð.÷., ãéÜ íá ôïíßóåé êáíåßò åíôïíüôåñá ôçí ðÝíèéìç øõ÷éêÞ êáôÜèëéøç ðïõ ôïí óõíÝ÷åé, ðåñéãñÜöåé ôç ãýñù ôïõ ìïõíôÞ öèéíïðùñéíÞ öýóç Þ óõíäÝåé ôçí åñùôéêÞ åõôõ÷ßá ôïõ ì' Ýíá ÷áñïýìåíï áíïéîéÜôéêï ôïðßï.
ÄçëáäÞ ç öõóéïëáôñéêÞ ðïßçóç ìïéÜæåé ðïëý ìå Üëëá åßäç ëõñéêÞò ðïßçóçò. Ðåñéóóüôåñï üìùò áð' üëá ìå ôçí ðáôñéùôéêÞ ðïßçóç.
5. ÐÁÔÑIÙÔÉÊÇ ÐÏÉÇÓÇ
Ïé ðáôñéùôéêïß óôß÷ïé ðéÜíïõí Ýíá ìåãÜëï ìÝñïò ôçò åëëçíéêÞò ðïßçóçò, áðü ôçí áñ÷áéüôçôá ùò ôá óÞìåñá. Ç ðáôñéùôéêÞ ðïßçóç êáèñåöôßæåé üëç ôçí ðßóôç, ôç ëåâåíôéÜ êáß ôçí áíùôåñüôçôá ôçò öõëÞò ìáò, óôéò ôüóåò êáß ôüóåò
ìåãÜëåò éóôïñéêÝò þñåò ôçò. Íßêåò, óõìöïñÝò, èñßáìâïé, äÜöíåò, óêëáâéÜ, ìåãáëåßï - üëá äßíïíôáé ìå èáõìÜóéïõò óôß÷ïõò êáß èåñìÝò ðáôñéùôéêÝò åìðíåýóåéò.
Ç Ýìöõôç öéëïðáôñßá ôïõ Åëëçíá, ç ìåãÜëç åõáéóèçóßá ôïõ, ãéÜ ü,ôé áöïñÜ ôçí ôéìÞ êáß ôç äüîá ôçò ÷þñáò ôïõ, ç êëçñïíïìéêÞ ôïõ ëáôñåßá ðñïò ôï éäáíéêü ôçò åëåõèåñßáò êáß ôï áèÜíáôï ìÝëëïí ôçò ÅëëÜäáò, Ý÷ïõí åíóáñêùèåß
óå ðáôñéùôéêÜ ðïéÞìáôá, áðü ôá ðéü öôåñùìÝíá êáß åíèïõóéáóôéêÜ. Ôá ßäéá áéóèÞìáôá êáß óõíáéóèÞìáôá èá ôá âñïýìå ü÷é ìüíï óôçí Ýíôå÷íç ðïßçóç, áëëÜ, êáß óôç äçìïôéêÞ.
Ôï ðáôñéùôéêü ðïßçìá ìðïñåß íá ãñáöåß óå üëá ôá åßäç ôïõ óôß÷ïõ' õðÜñ÷ïõí üìùò ìåñéêÜ åßäç, ðïõ ðñïôéìÞèçêáí ðáëáéüôåñá, åéäéêÜ ãéÜ ôçí ðáôñéùôéêÞ ðïßçóç. ÔÝôïéá åßäç åßíáé: ï è ï ý ñ é ï ò (Þ åìâáôÞñéï), ï ý ì í ï ò,
ç ù ä Þ êáß ï ð á é Ü í á ò.
á) Ï èïýñéïò. Åßíáé åíèïõóéþäåò ðáôñéùôéêü Üóìá, ðïõ äéåãåßñåé, åìøõ÷þíåé êáß öëïãßæåé. Å÷åé ãïñãü ñõèìü, óå ôñüðï ðïõ íá óõíáñðÜæåé ëáü êáß óôñáôéþôåò êáß íá êõêëïöïñåß åýêïëá óå üëá ôá óôüìáôá,
öÝñíïíôáò ñßãïò, óõãêßíçóç, åíèïõóéáóìü êáß áðïöáóéóôéêüôçôá. Áðü ôçí áñ÷áéüôçôá åßíáé ãíùóôüò, ï «Èïýñéïò» ôïõ Ôõñôáßïõ, ðïõ ôïí ìåôÜöñáóå êáôÜ ôçí ÅëëçíéêÞ ¸ðáíÜóôáóç, óå äçìïôéêÞ ãëþóóá, ï Óðõñßäùí Ôñéêïýðçò:
- Ôé ôéìÞ óôü ðáëéêÜñé, üôáí ðñþôï óôç öùôéÜ
óêïôùèåß ãéÜ ôçí Ðáôñßäá ìå ôç óðÜèá óôá äåîéÜ...
Åðßóçò ôï åãåñôÞñéï óÜëðéóìá ôïõ ÑÞãá, ï ðåñßöçìïò «Èïýñéïò», ðïõ äïíïýóå, ðõñðïëïýóå êáß óõãêëüíéæå ôéò êáñäéÝò ôùí ñáãéÜäùí ÅëëÞíùí êáß ï ïðïßïò åìøý÷ùóå ôï óêëáâùìÝíï ÃÝíïò ìáò áñêåôÝò äåêáåôßåò, ùò ôïí îåóçêùìü
ôïõ '21.
- Ùò ðüôå ðáëéêÜñéá, èá æïýìåí óôá óôåíÜ
ìïíÜ÷ïé óáí ëéïíôÜñéá, óôåò ñÜ÷åò óôá âïõíÜ;...
Åíá áðü ôá ðéü äçìïöéëÞ èïýñéá, êáôÜ ôïí ðåñáóìÝíï áéþíá, Þôáí êáß ôü: - Ìáýñç åßíáé ç íý÷ôá óôá âïõíÜ... ôïõ ÑáãêáâÞ.
â) Ï ýìíïò. Ï ýìíïò ìïéÜæåé êé áõôüò ìå ôï èïýñéï, Ý÷åé üìùò ðåñéóóüôåñåò ëïãïôå÷íéêÝò áîéþóåéò. Ôï åìâáôÞñéï ìðïñåß íá ìçí Ý÷åé êáß ìåãÜëç óôé÷ïõñãéêÞ áîßá' ìå ôç ìïõóéêÞ üìùò, ðïõ ôï åìøõ÷þíåé, åðéôåëåß Ýíá óçìáíôéêü ñüëï.
Áíôßèåôá, ï ýìíïò, êáß ÷ùñßò íá óõíïäåýåôáé áðü ìïõóéêÞ, åßíáé áðü ìüíïò ôïõ, óáí ãñáðôü åðßôåõãìá, áõóôçñüò, óïâáñüò êáß ìåãáëïðñåðÞò.
Ïé áñ÷áßïé Åëëçíåò Ýøáëëáí ýìíïõò óôïõò èåïýò êáôÜ ôçí ôÝëåóç äéÜöïñùí èõóéþí êáß åïñôþí. Õóôåñá ýìíïé Üñ÷éóáí íá ãñÜöïíôáé ãéÜ ôïõò çñùåò. Óôïõò Áëåîáíäñéíïýò ÷ñüíïõò áöéÝñùíáí ýìíïõò óôïõò âáóéëåßò.
Óôç ÂõæáíôéíÞ ðåñßïäï ç õìíïãñáößá ìåôáöÝñèçêå óôç ÷ñéóôéáíéêÞ ðïßçóç, ãíùñßæïíôáò ìåãÜëç áêìÞ. Êáß óôïõò íåþôåñïõò ÷ñüíïõò ï ýìíïò ÷ñçóéìïðïéÞèçêå óôçí ðáôñéùôéêÞ ðïßçóç.
Åíá åßäïò ýìíïõ åßíáé êáß ï Åèíéêüò ýìíïò. ÄçëáäÞ ýìíïò ðïõ êáèéåñþíåôáé åðßóçìá áðü ôï ëáü, íá áðïôåëåß ôï óýìâïëï ôçò åèíéêÞò ôïõ åíüôçôáò. Ï Åèíéêüò ýìíïò áíáöÝñåôáé óõíÞèùò óôï
óçìáíôéêüôåñï ãåãïíüò ôçò éóôïñßáò êÜèå ëáïý (üðùò ç áíåîáñôçóßá ôïõ), áíáêñïýåôáé óå üëåò ôéò åðßóçìåò óôéãìÝò êáß áðïôåëåß Ýíá åßäïò óõìâüëïõ (üðùò åßíáé êáß ç óçìáßá).
Ï Åèíéêüò ýìíïò ðñÝðåé íá ðñïêáëåß, ü÷é ìüíï öëïãåñü åíèïõóéáóìü, áëëÜ êáß óõãêßíçóç, õðåñçöÜíåéá êáß åõëÜâåéá ðñïò ôá éäáíéêÜ ôïõ Åèíïõò. Åîáéñåôéêü ôÝôïéï äåßãìá åßíáé ï Åèíéêüò ìáò ýìíïò,
ðïõ ôïí áðïôåëïõí ïé ðñþôåò óôñïöÝò áðü ôïí Õìíïí åéò ôçí åëåõèåñßáí ôïõ Äéïíõóßïõ Óïëùìïý, ìå ìïõóéêÞ ôïõ êåñêõñáßïõ Í. ÌÜíôæáñïõ.
ã) Ç ùäÞ. Ç þäÞ (ðïõ ìðïñåß åðßóçò íá åßíáé êáß èñçóêåõôéêÞ Þ åñùôéêÞ) Ý÷åé Ýíá åðéâëçôéêü ôüíï êáß ìéÜ åìðíåõóìÝíç ìåãáëïðñÝðåéá, ÷ùñßò íá ôçò ëåßðåé êé ï åíèïõóéáóìüò. Ïé áñ÷áßïé Ýëåãáí ùäÝò üëá ôá
áäüìåíá ðïéÞìáôá, ôá ðïéÞìáôá äçëáäÞ ðïõ ôá ôñáãïõäïýóáí. Åßíáé åßäïò ðïõ ìïéÜæåé ìå ôïí ýìíï êáß âñßóêåôáé óå Üìåóç åðáöÞ ìå ôç ëõñéêÞ ðïßçóç. ÃåíéêÜ, áðü ôïõò íåþôåñïõò ðïéçôÝò, ùäÝò Ý÷åé ãñÜøåé
ìüíï ï ìåãÜëïò ðïéçôÞò ìáò ÁíäñÝáò ÊÜëâïò.
ä) Ï ðáéÜíáò. Ïé ðáéÜíåò Þôáí ÷ïñéêÜ èñçóêåõôéêÜ Üóìáôá êáß áðïôåëïýóáí åõ÷áñéóôÞñéïõò ýìíïõò ðñïò ôïí Áðüëëùíá, üôáí ôïõò ãëßôùíå áðü êÜðïéá ìåãÜëç óõìöïñÜ. Êõñßùò üìùò ïé ðáéÜíåò Þôáí
ðïëåìéêïß: ÈñéáìâåõôéêÜ ôñáãïýäéá, ðÜëé ðñïò ôéìÞ ôïõ Áðüëëùíá, ýóôåñá áðü êÜðïéá ðïëåìéêÞ íßêç. Ôïõò ðáéÜíåò ôïõò ôñáãïõäïýóáí ìüíï Üíôñåò, ìå ôç óõíïäåßá ëýñáò Þ áõëïý Þ êéèÜñáò.
Ôá óçìåñéíÜ åìâáôÞñéá åßíáé Ýíá åßäïò ðáéÜíùí.
6. ÈÑÇÓÊÅÕÔÉÊÇ ÐÏÉÇÓÇ
Ïðùò ç ðáôñßäá, åôóé êáß ç èñçóêåßá åßíáé æõìùìÝíç ìå ôçí øõ÷Þ ôïõ Åëëçíá. Ãé' áõôü êáß ôï èñçóêåõôéêü óôïé÷åßï äåí Ýëåéøå ðïôÝ áðü ôçí åëëçíéêÞ ðïßçóç: áñ÷áßá, áëåîáíäñéíÞ, âõæáíôéíÞ,
ìåóáéùíéêÞ êáß íåþôåñç.
Ïß áñ÷áßïé Åëëçíåò ÷ñçóéìïðïéïýóáí óôç èñçóêåõôéêÞ ôïõò ðïßçóç ôïí ðáéÜíá, ãéÜ íá åõ÷áñéóôÞóïõí ôï Èåü, ôïí ýìíï ãéÜ íá åãêùìéÜóïõí ôï ìåãáëåßï ôùí Èåþí, ôçí ùäÞ ãéÜ íá åêöñÜóïõí ôç
èñçóêåõôéêÞ ôïõò åõëÜâåéá. Ç ìåãÜëç áíÜðôõîç ôçò èñçóêåõôéêÞò ðïßçóçò óçìåéþèçêå ôçí åðï÷Þ ôïõ Âõæáíôßïõ. Ïëá ôá Üëëá èÝìáôá åß÷áí ó÷åäüí êáôáñãçèåß. Äåí õðÞñ÷å ç ëåãüìåíç êïóìéêÞ ðïßçóç.
ÁëëÜ üëïé ïé ðïéçôÝò, ìéêñïß êáß ìåãÜëïé, áíôëïýóáí ôéò åìðíåýóåéò ôïõò áðü ôç èñçóêåõôéêÞ ðßóôç êáß ìüíï. ÌåôÜ ôçí ðôþóç ôçò Ðüëçò, ïðüôå ç ðïßçóç ðÝñáóå óå ìéÜ ðåñßïäï ðáñáêìÞò, ðÜëé äåí
Ýëåéøå ç èñçóêåõôéêÞ ðïßçóç. Ôá ðïéÞìáôá áõôÞò ôçò êáôçãïñßáò äåí Ý÷ïõí ìåãÜëç ðïéçôéêÞ áîßá. Åßíáé óõíÞèùò Ýììåôñïé âßïé áãßùí Þ áêñïóôé÷ßäåò Þ áëöáâçôÜñéá. Ðüôå êáôåâáßíïíôáò ôÜ÷á óôïí Áäç
Þ ðüôå âëÝðïíôáò Ýíá ìåãÜëï üíåéñï, ï ðïéçôÞò äéçãåßôáé óå åêáôïíôÜäåò óôß÷ïõò ôéò ðåñéðÝôåéÝò ôïõ, âñßóêïíôáò áöïñìÞ íá äþóåé çèéêÝò óõìâïõëÝò, èñçóêåõôéêÝò ðáñáéíÝóåéò êáß ãåíéêÜ çèéêïèñçóêåõôéêÜ äéäÜãìáôá.
Ç íåþôåñç åëëçíéêÞ ðïßçóç Ý÷åé Üöèïíåò èñçóêåõôéêÝò åìðíåýóåéò, ðïõ õìíïýí ôï ìåãáëåßï ôïõ Èåïý êáß äïîÜæïõí ôç ãëõêýôçôá ôïõ èåßïõ Íáæùñáßïõ. Áëëåò áðïôåëïýí åõëáâéêÝò ðáñáêëÞóåéò óôçí Ðáíáãßá
êáß ôïõò áãßïõò. Áëëåò áíáöÝñïíôáé óôéò ìåãÜëåò ãéïñôÝò ôçò ×ñéóôéáíïóýíçò (ÐÜó÷á, Äåêáðåíôáýãïõóôï, ×ñéóôïýãåííá). Áëëåò óõíäõÜæïíôáé ìå ôá ãñáöéêÜ åëëçíéêÜ ðáíçãýñéá êáß ôçí åîýìíçóç ôçò öýóçò Þ
áðïôåëïýí ðñïóåõ÷Ýò, ðáñáêëÞóåéò êáß åîïìïëïãÞóåéò.
7. ÁËËÁ ËÕÑÉÊÁ ÅÉÄÇ
Óôç ëõñéêÞ ðïßçóç ðåñéëáâáßíïíôáé ìåñéêÜ áêüìá åßäç, üðùò ç âáê÷éêÞ ðïßçóç, ìå ðïéÞìáôá ðïõ õìíïýí ôï êñáóß, ôçí åõèõìßá êáß ôçí îåíïéáóéÜ ôçò æùÞò. Óôçí áñ÷áéüôçôá õðÞñ÷áí áñêåôÜ ôÝôïéá ðïéÞìáôá,
ãéáôß ó÷åôßæïíôáí ìå ôéò äéïíõóéáêÝò (âáê÷éêÝò) ãéïñôÝò. Óôá íåþôåñá ÷ñüíéá âáê÷éêÜ ðïéÞìáôá Ýãñáøå ï ÁèáíÜóéïò ×ñéóôüðïõëïò. ÓÞìåñá ôï åßäïò äåí êáëëéåñãåßôáé, ðáñÜ óðïñáäéêÜ, êáß óå ÷áìçëü åðßðåäï, êõñßùò
áðü óôé÷ïðïéïýò óôá ëáúêÜ ðåñéïäéêÜ.
ÌéÜ áëëç êáôçãïñßá åßíáé ç ëåãüìåíç öéëïóïöéêÞ ðïßçóç (Þ äéäáêôéêÞ Þ êïéíùíéêÞ Þ ãíùìéêÞ). Ðñáãìáôåýåôáé ìå ôç ìïñöÞ ôïõ óôß÷ïõ ãåíéêÝò áðüøåéò êáß èåùñÞóåéò ôçò æùÞò. Ìåôáäßíåé ôçí ðåßñá óåâÜóìéùí ðïéçôþí,
ðïõ ðïëëÜ Ý÷ïõí íá ðïõí áðü ôéò ðïëýôéìåò ãíþóåéò ôïõò, Þ ðåñéëáâáßíïõí ðáñÜðïíá ãéÜ ôéò êïéíùíéêÝò áäéêßåò.
Óõ÷íÜ óôï ëõñéêü åßäïò ðåñéëáâáßíåôáé êáß ç óáôéñéêÞ ðïßçóç. Äåí ðñÝðåé üìùò íá åííïïýìå ôçí ðñü÷åéñç óÜôéñá, ðïõ äéáêùìùäåß åíá ãåãïíüò ôçò åðéêáéñüôçôáò - ãåãïíüò ðïõ áýñéï èá îå÷áóôåß. ÁëëÜ ôçí ðïßçóç ðïõ
ìå áëçèéíÞ ðïéçôéêÞ äéÜèåóç êáõôçñéÜæåé ãåíéêüôåñåò êáß äéáñêåßò êáôáóôÜóåéò (ËáóêáñÜôïò). ÓáôéñéêÜ ðïéÞìáôá Ý÷ïõí ãñÜøåé êáß ðïëëïß êáèáñÜ ëõñéêïß ðïéçôÝò, üðùò ï Óïëùìüò,
ï Ðáëáìáò, ï ÂÜñíáëçò ê.Ü.
Åíá ôåëåõôáßï åßäïò ðïõ áíÞêåé óôç ëõñéêÞ ðïßçóç åßíáé ï äéèýñáìâïò. Ôï åßäïò áõôü äåí õðÜñ÷åé óÞìåñá (Ýíá-äõü ðïéÞìáôá ôïõ Óéêåëéáíïý èá ìðïñïýóáí ìüíï íá xáñáKôçñéóôoýí Ýôóé). Åßíáé áñ÷áßï åßäïò, êáß ìÜëéóôá
áñ÷áéüôáôï. Áðïôåëïõóå ýìíï óôïí Äéüíõóï êáß ôïí ÂÜê÷ï. Åß÷å ãïñãü ñõèìü êáß ôïí åíÝðíåå Ýíá æåóôü êýìá åíèïõóéáóìïý. Ãé' áõôü, ìå ôïí êáéñü, êáôÜëçîå íá ÷ñçóéìïðïéåßôáé ùò ôñáãïýäé ôïõ ÷ïñïý,
ôïõ «êýêëéïõ ÷ïñïý» ôùí áñ÷áßùí. Áíôß ãéÜ ôïí Äéüíõóï, Üñ÷éóå íá õìíåß ôïí Áðüëëùíá. Õóôåñá Üñ÷éóå íá áíáöÝñåôáé óôïõò Üëëïõò èåïýò ôïõ Ïëýìðïõ êáß óôï ôÝëïò Ýðáéñíå ôá èÝìáôÜ ôïõ áðü ìõèéêÜ ãåãïíüôá.
ÄçëáäÞ, ëßãïëßãï îÝöåõãå áðü ôïí áñ÷éêü èñçóêåõôéêü ÷áñáêôÞñá ôïõ êáß ãéíüôáí ÷ïñåõôéêü ôñáãïýäé, ìå ôç óõíïäåßá áõëïý êáß êéèÜñáò. Ç ìïñöÞ áõôÞ ôïõ äéèýñáìâïõ, óôçí ÁôôéêÞ, óôÜèçêå ï ðõñÞíáò, áðü ôïí ïðïßï,
óéãÜ-óéãÜ äçìéïõñãÞèçêå, ìå ôç óõíå÷Þ åîÝëéîç, ôï áñ÷áßï äñÜìá, ç äñáìáôéêÞ ðïßçóç, üðùò ëÝìå.
Áðü êåßìåíá ôïõ È.ÑïäÜíèç
|
|
